VERBAEL
39
stromen van den Honte zeer vehement ende meest van ebbe affcompt ende dan
deur de rechticheijt daerjegens upsteijgert als nyet mogende soetelicken1 9 affstroo-
men, dewelcke zonder kiste180 uuyten diepe gewrocht ende hooge met ryse opge-
haelt worden, zoo stroomt zoowel het water onderdeur de hoofden als t'eijnden
om. Ende ontgront zoo haer fondament ende saete181 dat de hoofden deur haer
hoochte omtuymmelen ende zoo ten gronde affdrijven, diewelcke sommige meer
dan 200 grooten Vlaems gecost hebben, twelck my den commis van de Financie
des Conincklycken Majesteyt tot Bruessele Reyngout182 geclaecht hadde. De dyc-
graven trecken 't luttel ter herten ende de ryswerckers raeden weder toe te ghaenne
ende al tot hooge hoofden te maeken ende veele rys te verleggene, wekken cost
ende peryckelen deur het zoet afcommen van den voorn, noesche hoofden belet
zal worden. Want zoo ick geseet hebbe, het rys boven hooge opgehaelt doet meer
schaede dan prouffyt. Ende al gaet den stroom over de noesche leege hoofden, het
water nochtans en can den gront van den voorlanden nijet affschueren als belet
zijnde van de twee voeten hoochter gewrocht als voorseyt is, wesende een maniere
van een duijckeldam. Ende altyts te landewaert hogen, de hoofden zullen anwassen
maeken. Want 't water jegens de hoofden voors. geschut blyft in den gront stil-
lestaende, datter boven over loopt en raect den gront nyet.
[f 12v\ Remedie omme de stromen te leeren kennen huer nature van stromen
Men zal deur de remedie de kennisse hebben ofte de vloeijt stercker in t landt valt oft
de ebbe
Het zal van noode wesen omme de stroomen wel te leeren kennen dat men dicwils
ende principaelick des zomerdaechs visitere de stromen hoe zy hen bij het leggen
van den voorn, noesche ende zoete werckende hoofden gouverneren ende wercken
ende dat men daerom op een zoet stil wedere, gheenen wint makende, laetende aff-
commen mette voorvloet ende oick metter achtervloet busselkens met stroo omme
zoo verzekert te worden waer die inne neeren zullen, waernaer die dycgraven hen
mogen reguleren het zy met een ofte twee hoofden uuyt te steekene ofte den cost
te spaerenne. Van gelycken mach men oick doen op voor- ende achterebben. Ick
beduchte my dat eenige dycgraven hoofden maeken naer huer guyse1 ende fan-
tazie, zonder eerst tevooren ondersocht te hebbene het neeren ende innestroomen
van de waeteren, welcke hoofden zoo geleijt dicwils meer letten dan prouffyt
doen. Ende zoodoende mach men oick zekerlicken weeten ofte den vloet sterckere
in 't lant valt dan d'ebbe, 'twelck nootelicken is ondersocht.
Een cleyne advertentie aen Zyne Excellence
Sonder presentie van groote meesters zoude Walcheren vergaen
De redenen waeromme 't lant van Walcheren assistencie van groote meesters ende heeren
behoeft
Dezelve Uwe Excellence doet zeer wel ende groot prouffyt voor den gemeene lande
van Zeelant te houdene zomtyts zyne residencie tot Middelburch. Want de landen
grootelicx van doene hebben een prince ofte heere van auctoriteijt omme de steden
(die gemeenlick geneycht zyn tot discorde) in vrede te houdene. Want hadde wijlen
hooger memoriën heer Adolff van Bourgognen, heere van der Vere ende Vlissin-
gen,185 met heer Maximiliaen van Bourgogne, abt van Middelburch,189 de voorn.