42
VERBAEL
dreef hem ende tuymelde omme. Ende hadde't lant wel costen aengedaen, meer
dan 1300 karolusguldens, 'twelck men met twee duyckeldammen, van lande aff-
gebrocht, d'een van ebbe d ander van vloede, omme de stroomen uuijten gaete te
werenne, zoude belet hebben gelyck de naevolgende caerte ofte figuere uuytwyst.
Alle landen zijn goet te verzekeren, gelyck myn boeck van den dyckagie breder
verclaeren zal, 'rwelck hier te lange waere te resumeren, ende zoude buyten myn
materie geghaen weesen.
[f. 13v =blanco\
[f. I4r afbeelding E\
[f. I4v blanco
[f. 15rUuytlegginge op de voorn, figuere201
Deur die opiniën van den dycgraven alleenlicken worden de landen grootelicx bescha-
dicht
Eenen berm xim vademen uuijt een leech water opgehaelt staetgelyck een muer die nijet
geanckert ofte gesweept202 en is
Een opiniatrdoi dijcgrave en behoirt alleene geen geloof te hebben maer men moet advijs
nemen van luijden die dijckaigie gehandelt heb bene
By de voorn, figuere hiervooren mach Uwe Excellence zien wat zomtyts twee
cleene onnosele duyckeldammekens, noesch van den lande affgebrocht van ebbe
ende vloet geleijt, doen moghen. Want hadde den dyckgrave van Scherpenisse met
zijnen opinie nijet voortgevaeren ende vast blijven staende dat alle hoofden neeren
maecten, hij en hadde 't lant op zoo grooten verloren cost nijet gebrocht. Want
het claer, notoir ende uuijter natuerlicheijt warachtich is, zoo beletten alle duy
ckeldammen dat de stromen vallen moeten veel verder t'eijnde de uuytstekende
hoofden oft dammen, zoo huer de noescheijt wyst. Ende zoo en zouden de nee-
ren in den principaelen val nijet geneert ende gestroomt hebben ende den voorn,
berm ende ryswerck zoude men met vrede hebben mogen wercken. Want eenen
berm die men uuijt den gront van xnn vademen uuijtten leech waeter uphaelt,
staet gelijck eenen muer steijl ongesueept ofte -geankert opgemest,204 ende zoo
moet die metten eersten stereken wint omwayen. Zoo is 't oock van den berm zoo
hooch upgehaelt, zoodat de neeren dewelcke van de achterebbe ende voorvloet
daerinne vallen ende neeren, doen de bermen omtuymelen als geen vasticheijt met
allen hebbende. Men en behoirt in zulcke groote zwaere wercken nijet te geloven
eenen opiniatre dyegrave alleene, maer men moet met goede deliberatie van ande
ren, die de dyckagie gehandelt hebben, zulcke zaeken in advijs zetten. Waeren
de gelanden205 somtyts wat meer daerinne gestileert, het zoude de landen mogen
veele prouffiteren, hopende dat myn tractaet in 't licht gecommen zijnde wat meer
dijekers maken zal.
Groot verlies bij fiaulte van duijckeldammen
Uwe Excellence heeft groot interest206 daerby geleden dat men aen de groot muye207
tot Sinte Martensdijck nyet en woude duijckeldammen uuytsteken, zoodat dae-
rdeure het voorlant affgelopen208 is. Ende zoo moet men de spyse van binnen uuy-
thaelen omme den dijck te onderhoudene, zoodat de helft van den muye voorn,
uuytgeput zal worden ende in 't eijnde moeten geabandonneert worden. Wat baetet