100
AMAZONIA
soo hij die gebruijcken can van haere oorlogen, weedtende die passasiën ende die
inwoonders natueren kent.
Meester mijselven van Maerenjaen gemaeckt hebbende met die hulpe van Godt
welcke het hooft van al die plaetsen daer beneden is, sonder twijffel die gebieden
sullen moeten volgen. Sonder groote moijte van daer monsteren met mijn volck [p.
03] in kaeno'n ende [barcken] naer Tappecrou46. Daer hebben sij een ander fort;
daer laegen doen ick van Marenjaen ginck 10 stucken op, maer naer ick van Maren-
haen ginck ende sedert de gouverneur die doen gouvarneerde47 gestorven is, hebben
sij die stucken naer Marenhaen gebrocht. Daerom segge Marenhaen 16 stucken
heeft, welcke in mijn vertreck maer 6 gelaeten hadde. Want ditto verstorven gou
verneur - geene Maerenhaen - tegens die goet wil van al die ende soldaten
veriaeten soude hebben ende Tappecroe verstarckt. Omdat Marenjaen soo naer aen
de seekant leijt en de scheppen soowel uijt ende in connen, was bevreest ons volck
daer die eene tijt ofte de ander soude coomen, als hij mij selven wel bekendt heeft
ende tot meij daervan gesproocken; maer naer sijn doot is dat als ick gehoort hebbe
wederom naergelaeten.
Tot Tappecrou coomende geven daetelijcken order vanwegen de suijckermeulens
[die] daer sijn, want in die eerste weecken sonder foute een lutken alteratie sal
wesen, maer [p. 04] belieft het Godt, alsoo mij het lant ende de nature van die
ingesetenen soo wel bekendt is, sal daer haestelijcken goede ordere toe connen
geven. Ondertuschen ick nae Tappecrou gae sal één ofte 2 scheppen naer Tap-
pitapera met eenighe soldaeten oversenden om ondertusschen de Portegiessen die
daer sijn in heur geweldt te brengen. Dat gedaen sijnde sal, belieft het Godt, een
van mijn bijhebbende scheppen met suijcker, toeback, cottoen ende andere waeren
daer vindende laeden [ende] naer het Patria seijnden. Ende dan - naer behoorlijcke
garnisoen gelaeten hebbende ende goede ordere om alles ten profijtelijcxsten te
negotiëren ende in 't warck te stellen, daer gelet op sal dienen noodich te wesen
- neemen mijn reijs met de meeste vrije indianen en sommighe cloecke slaeven
mijnen wech naer Paaraa, ofte te seggen de riviere van de Amassones.
Marenhaen selfs is een eijlandt en is niet sonderlinghe profitabel, alleen het een
bequaeme haeven voor schepen heeft, ende oock altemets van vet [vleis]Die see
goede [quantiteijt] ambergris worpt; insgelijcken is seer vruchtbaer van vievers.
Marenjaen heeft eene prinsipale riviere die het vastelandt daer van Bresiliën inloop-
en: souden van Marenjaen48 een revier geheeten Menie; ostwaerts een geheeten
Tappecrou; noortwaert Alle die revieren sijn seer temperaet ende vruchtbaer
[van] veel vis ende vlijs. Die reviere Menie hebben de Fransen opgeweest ontrent
80 ofte 90 Duijtse mijlen; daerin vonden veelderhanden gesteenten als witte saf
fieren ende rubijnen daer sij in Vranckrijck goet geit van maeckten. 20 mijlen te
windewaerts aen het vastelandt is Peria daer goet anckergront is ende om schepen
te vervarschen. Insgelijck december, januario, februario soudt49 genoch om schep
pen te laeden, dat de nattuer ofte de see daer seluizen maeckt, maer daer en woondt
geen volck als alleen die Portegiesen, ende heure indianen gaen daer continuweer-
lijcken om vis ende vleijs te souten. Oostwaerts van Marenhaen: Tappecrou. Die
loopt contrarie veel ander rivieren al tegens de son; ick hebbe selfs wel 90 mijlen die
reviere opgeweest. In selvighe hebben de Portegisen vier suijckermeulens, welcke
ontrent 6- ofte 700 kisten suijcker s'jaers maecken; maer met goet beleijt connen
[p. 05] veel meer jaerlijcx maecken.
