AMAZONIA
101
In die mont van die reviere hadden de Portegiesen een fort die de vorighe gou
verneur daer maeckte, want hij geerne het hooft van die conkeste tot Tappecrou
gemaeckt hadde, tegens die wil van die ingesetenen van Marienjan; maer hij ster
vende is alles naergebleven. Het lant op beijden sijden van die rivier is seer vrucht-
baer voor alle lijftochten: suijcker, touback, cattoen, rijs ende gember; desgelijcken
extraordinaris weijden voor vee, koijen ende peerden. Sooveel ick van die oude
Fransen daer geweest eer die Portegiesen daer quaemen ende noch sommige daer-
van in 't leven sijn, seggen die oude Henderick van Vranckreijck50 seer begeerich
was geweest om die revier te laeten ontdecken, maer door die oorlooge met die Por
tegiesen verhindert. De Franse gouverneur van Marenjaen, die Marenjaen aen die
Portegiesen overgaf- een groot eedelman genoempt Revedeer51 tot Franckreijck
comende liet hem de coeninck dattelijcken onthoofden. Ende in dieselve tijt worde
de coninck daetellijck vermoort; alsoo bleef Marenjaen tot datto onverhindert aen
die Portegiesen.
De Fransen die daer noch sijn hebben mij vertelt hoe dat sij een luttien eer de
Portegiesen daer quaemen die revier wel 200 Duijtse mijlen opgingen, waer dat sij
treffelijcke mijnen vonden, ende daer sij sommich met heur naemen [noemden];
maer die Fransen die naer Franckrijck gingen naemen 't met hun; alsoo dese andere
tot Marenjan sijnde en weetten niet hoe goet ofte quaet ofte wat voor mijen het
is. Maer ick nu tot Hamborch coomende, van die plaetsen discourerende, worde
mij vertelt hoe dat voorleden jaer daer een Frans eedelman geweest hadde, ende
dat [hij] door ordere van seijn cooninck hier in Marenjaen sijnde, hadde geweest
in de riviere genaempt Tappernao52 te ontdecken. Coomende met seijn companie
ontrent 200 mijlen op in die riviere vont een mijen waervan hij tot een prouve
van 15 pont gewicht [nam]. Hij tot Vranckreijck coomende liet het raffineren
ende proeven; p06\ heeft verclaert in presentie van divarse eerlij cke lieden dat
hij daeruijt creech 13 pont puer goudt. Maer hij thuijs commende, de cooninck
daetelijck vermoort sijnde, bleef alle verder occupasie derrewaerts naer, als vooren
verhaeldt.
Die eerste rivier noortwaerts van Marenjaen: Piemaro53, heeft noch noijt bij Por
tegiesen off Fransen ontdeckt geweest. Als allen vooren, in de rivier is gelijck al
d'andere heel visrijck, ende het landt seer vruchtbaer. Ick can met waerheijt ver-
claeren een stuck mijen in mijn handt gehadt hebbe, en met mijn oogen oock sien
verwareken van ontrent IV2 pont dat een indiaen hooch op in de riviere geroeit
hebbende met hem brocht ende aen die gouverneur van Maerenhaen gegeven
heeft, welcken indiaen ick seer wel ken alsoock al sijn familie. Die goutsmit die
dat silver verwarekte om lepels af te maecken verclaerde mij, als hij mij oock wees
dat de mijne soo fijn silver was dat hij het niet sonder toesats54 verwareken cost.
Maerenjaen stadt in drij pupelaetions: op 't eijlandt, in die reviere Tapernao, ende
Tapiltapeerne55, welcke hebben in alles 600 Portegiesen, 5- ofte 6duijsent slaven;
6- ofte 700 vrije indianen.
Ten derden van Maerenjaen te seijl gaende, nemen mijnen wech recht met al die
schepen op Paara; landen mijn volck in een baij daer een fraij indiaens dorp leijt
geheeten Unae, één Duijtse mijle van Paaraa te waeter ende te lande. Doen daer
werom als voor Marenjaen monsteren met mijn volck te lande, ende laeten die sche
pen in 't gesichte van die stadt naer comen. Mijselver meester van Paara gemaeckt
hebbende, nemen daetelijck mijn meeste volck, en inbarekeren se in canoe'en, ende
