AMAZONIA
103
Tot die Amasones coomende van Marenjaen coomen wij aen een eijlandt genaempt
Illie de Sol64. Daer woondt een Portegies die daer met sommige slaven woondt voor
een spie om te adviseren die van Paaraa wanneer eenighe schepen souden mogen,
als insgelijck voor piloodt te dienen eenighe Porttegisse schepen coomende die naer
Paaraa willen. Tot Illie de Sol wesende can het tussen dat eijlandt Sappernao65 ende
het vastelandt naer Paaraa wel gaen, maer rontom Sappernao is 't best om niet in
perijckel te wesen om die scheppen in die nauwe kreecken drooch te vallen. Op 't
eijlant Sappernao woonen ontrent 20 ofte 30 Portegiesen met eenighe huijsen en
enighe erven, ende is ontrent 7 ofte 8 mijlen van [p. 09] Paara.
Die stadt van Paara is een open stadt gelijck Marinhaen insgelijck is. Daer sijn
ontrent in alles belangende tot Paara burgers ende soldaeten 300. Het heeft een
casteel van eerde en palisaden gemaeckt, met 14 gootelingen. Die riviere van die
hebben opgeweest ontrent 40 mijlen, waer met mijn oogen ontrent op die halve
wech gesien hebbe een quicksilvermijen, en met mijn eijgen handen daer levendich
quicksilver van gegaedert, in presentie van veel van onse eijgen naessiën. Tot Sap-
perae66 is oock een mijen; hebbe van die mijen in mijn handt gehadt ende gesien,
maer alsoo daer geen verstandt van hebbe en weette niet van te oordelen, maer
alleen dat van Portegiesen in 't secreet gehoordt hebbe het een silvermijn is van
Paara. Langs het vastelandt van Bresiliën die riviere van de Amasones op ontrent 30
mijlen is Coemetta67.
Daer gaet wederom een rivier68 die soude loopen, welcke sommighe meijnen twee
aederen boven heeft: één coomende van die rivier die Jenere69, d'ander van die rivire
de Pratte70, ofte teminsten van die Logade Dorade71. Ick hebbe perlen gehadt van
indianen die van boven dese reviere gecoomen sijn; insgelijck heeft mij eens die
gouverneur een briefken met perlen laeten sien die hem gebrocht waeren om hem
mijn oppinie daervan hem te seggen, welcke al goede oriëntaelse perlen waeren,
ende meest soo groot als cleijne erttiens. Van Coemettae tot het fordt Carapao72,
tussen beijden ende daerboven sijn ontallijcken veel rivieren ende creecken, maer
tot noch toe van Cristenen ondiscouvreerdt. Dit is al aen die Bresielise sijde. De
westsijde van die Amasonisse is 't vastland van West-Indiën.
Wat aenlanget de landen daer de Fransen ende Engelsen heur plantasiën hadden,
is in Vlissingen genoch bekendt, alsoo dieselvige altijt die principaelste ende uijt-
setters van die waeren, daerom onnodich daer veel van te verhaelen. Maer alleen
wil één dingen seggen dat datselvighe landt het armste landt is dat ick in die heele
rivier van die Amasones gesien hebbe; alleen dat die indianen altijts onse natiën seer
toegedaen sijn geweest, ende tot den dach van huijden toe altijt om onsenthalven
met de Portegiesen in oorloge gecontinueert.
Maer ontrent 100 mijlen van die noordtcaepe van die rivier geheeten Jaerie73, wel
cke reviere om [p. 10] te discouvereren wel een van mijn grootste diligentiën ende
devoeren soude wesen, ick met de hulpe van Godt daergaende soude sien te dis-
couvireren; want die intelligentie van divarse naettiën van indianen van verstaen
hebbe is ongelooffelijcken, want die reviere compt absolutely eken geloopen uijt de
bargen die de Spaniaerts noemen Seres Dorades74: is te seggen Goude Bergen. Maer
off die soo goutrijck sijn als sommighe Spaniaerden daervan schrijven weedt Godt.
Maer het seggen van sommighe naettiën slaven van die Portegiesen compt daer seer
mede overeen; die ick seer curieusselijcken daervan ondersocht hebbe; ende seggen
dat die principaelste van die indianen op gouden stoelen sitten, ende dat sij daer
