104
AMAZONIA
verstant hebben om goudt te warcken. Alsoo soude lichtelijcken wesen eenen75 dat
die coninck van Peru sijn broeder die naer de Spaniaerts sijn broeder vermoort
hadden wech vluchtende - daer gevlucht is. Godt Almachtich is alles bekendt, ende
Hij sall'et tot sijnder tijt nochtans laetten ontdecken.
Paara bestaet in 5 peupelations: vooreerst Para, Cayetta, Saapera, Commetao ende
het fordt Coropa76; alwelcke peupelations bestaen in ontrent tussen de 4- en vijf-
hondert Portegiesen, ontrent drij- ofte vierduijsent slaven, vijf- ofte 6.000 vrij indi
anen; ende off sij die indianen niet soo tirannelijcken gouvarneerden, souden 10
mael sooveel hebben.
Dit is sooveel U Edelen in 't cort mijn intant77 ende goetduncken vandien verclaert.
Maer nu mocht iemants met goede reden vragen: sijn éénduijsent Spaniaerts,
sooveel duijsende indianen - vrijen ende slaven - geseeten in hunne forten, steden,
met artillerije ende ammonitiën versien, soo lichtelijcken met een 8 [hondert] man
nen te overwinnen ofte onder te brengen? Sal Mijn Heeren daerop dienen:
Segge ten eersten een groot avantasie is een vijant - ongewapent, die op ende neer
verspreijt leijt - aen te tasten van eenen die al heur stegen, wegen ende rendevoesen
bij dage ende nachte weet, want ick mijn tijt die 8 jaeren daer niet vergeffelijcken
deurgebrocht hebbe, siende dat ick met meer ofte door meer leeren uijt alle passa-
siën, warcken ende starckten van dese p. 77] landts, rivieren ende gelegentheijden
bij daege ofte nachte te kennen off et soude gevallen noch eens te passé soude coo-
men; waerover menichmael in groot perijckel van mijn leven hebbe gestaen.
Ten tweeden: het heijmelijck verstant ick daer met die Portegiesen als insgelijcken
met de princepaelste indiaenen hebbe, die moede sijn van heur tirannich gouvar-
nement aldaer. Want die meeste Portegiesen daer gebannen sijn, ende off sij costen
wechgeraecken geerne vertrecken souden. Dieselvige daer van mijn comste ver
nemende, als insgelijcken die indianen, sullen haest met menichten hen tot mij
begeven; jae oock selfs veel goetwillighe Portegiesen uijt vreese sullen haer toevlucht
tot mij nemen vanwegen de indianen. Want soohaest de indianen mij maer eens
gelandet sullen sien, sullen dattelijcken alle de Portegiesen die sij connen becoomen
dootsmijten. Jae selfs de slaven hunne meesters.
Dit is sooveel in t cordt U Edelen te verstaen te geven mijn meijning ende die
gelegentheijt van Marenjaen ende die riviere van de Amasones, mij bekendt. Sou-
de ik U Edelen alles partinentelijcken wat ick daer dese 8 ofte 9 jaeren gehoort,
gesien ende geleert hebbe, insgelijcken menighe auteurs daervan schrijvende ende
spreeckende voorstellen, soude te tidieus78, want twee boecken pampier daer niet
genoech toe en soude sijn.
Ondertussen wensche den goetwilligen leser dat liefhebbers sijn: geluck, gesontheijt,
tijdelijcke ende eeuwige welvaert ende die TUmachtige Goddelijcke Genaede. Wil
oock seer onderdanich gebeden hebben mij niet voor al te presumsieus79 te houden.
Gelieven, soo ick niet mijn naer haer oordeel gegaen hebbe, maer mij die eer aen te
doen ende laeten mij ontbieden. Sal naer mijn weeck vermogen ende verstandt dese
remonstrantie mondelinghe declaereren ende Godt in genaeden bevelen.
Ende was onderteijekent:
U Edeler altijt bereijt- en dienstwilligen dienaer
Jacob van der Keere.
