82
AMAZONIA
Portuguesen moeten dienen als facteurs [opzichters om door middel van de indi
anen die sij daertoe commanderen suycker taback te maken' (A23).
Suiker en tabak behoorden zeer zeker tot de voornaamste exportproducten, maar
daarnaast worden overal in deze teksten ook andere producten genoemd, als gem
ber, orleaan, indigo, plantaardige oliën, balsem, gom, honing, was, ambergrijs en
zout. En natuurlijk de vele kostbare houtsoorten, die Morris zo belangrijk vond,
dat hij er in tekst A liefst drie keer een opsomming van heeft gegeven (A6, Al 2,
A21). Al die goederen lagen in de maanden mei en juni verzendklaar op de kades
van Sao Luiz en Belém (A20, El9). Als men dus al voornemens was een invasie te
organiseren, dan zou het aan te bevelen zijn die in de genoemde maanden te doen
plaatshebben, want met de opbrengst van zo'n buit zouden de onkosten van de
expeditie meer dan drievoudig kunnen worden terugverdiend.
Soo haest men daer quame soude ontwijffelick veroveren alle het voornoemde retour, hetwelcke alles
een genoechsaem secours versoetinghe soude sijn om ruijmelick, jae drijevoudich aff te smaken
overweghen alle de oncosten die U in het uutvoeren van soodanighen exploict soudt hebben gedaen
(A22).
lOHAJfNJS
Afb. 4. Kustfragment van het Eiland Maranhao tot even voorbij Fortaleza in Ceara. Uit een
paskaart van de zeekusten van Brazilia tusschen Cabo de Cuma en Bahia Baixa. Amsterdam,
Johannis van Keulen, z.j. Nationaal Archief Den Haag, VEL-688.
