Liefelijkste herinneringen
126
MEERTENS
had zijn moeder hem verzekerd 'dat ik veel op hem gelijk in mijn doen en laten'.
'Opa had originele ideeën.' Karel Meertens kreeg van zijn schoonvader op zijn
verjaardag altijd zijn leeftijd in guldens. 'Hij gaf met milde hand overal waar hij
meende dat gegeven moest worden.' Als het om grote bedragen ging leende hij ze
uit, maar slechts voor zeven jaar. Naar het woord van de Bijbel schold hij daarna
schulden kwijt.
Ondanks de spoken van Meertens' verleden is er veel dat vertelt van gelukkige of
normale kinderjaren en zelfs van diepe geborgenheid. Uit de flarden van herinne
ringen van Meertens aan zijn vroegste jaren, en ook uit de tijd daarna, doemt een
beeld op van een kind dat met liefdevolle aandacht was omgeven. Niet alleen de
tantes, de vriendinnen van zijn moeder, grootouders Mak, maar ook dat 'kreng' van
grootmoeder Meertens, en zelfs de onmogelijke man die zijn vader was (volgens
zijn moeder) hadden hem met attentie omgeven, misschien wel overladen. Iedereen
leek wel met hem gewandeld te hebben, ook zijn vader, die zondagochtend na het
ontbijt een rondje met hem maakte over de Middelburgse bolwerken.
Van kleins af aan speelde de kleine Meertens in het kantoortje van zijn vader in
het huis Arnemuijden of in dat van zijn grootvader op de Punt. In de keuken daar
tilde zijn grootmoeder hem altijd op het aanrecht, als ze bezig was met het eten
en zij zong dan liedjes voor hem. In de goudwinkel van een oom, waar hij vaak
kwam, mocht hij achter de toonbank zitten en plaatjes uitknippen. Er waren tal
van zondagse uitjes. Thuis vertelde zijn moeder, die altijd tijd voor haar kinderen
maakte, sprookjes en las verhalen voor. Op zondagavond werden er met het hele ge
zin spelletjes gespeeld of keken ze naar opticaprenten met een reflecteerspiegel. Ze
toonden topografische onderwerpen en Bijbelse voorstellingen en verkregen door
de spiegels dieptewerking. Zomers waren er op zondagavond buitenconcerten vlak
bij de Vlasmarkt in de Schuttershoftuin, waarvan Meertens' vader lid was. 'Er ging
van die concerten een wonderlijke bekoring uit. De warme atmosfeer van
de zomerdag hing nog onder de bomen en de verlichting hield die vast, zodat er
ondanks de avondkoelte een behaaglijke zoelte heerste.' Gasverlichting en de reuk
van de linden behielden voor de kleine Meertens nog dagen hun bekoring en de
zomerconcerten behoorden tot de 'liefelijkste herinneringen' van zijn jeugd.
Financiële zorgen zijn er ongetwijfeld geweest, ook omdat het gezin boven zijn stand
lijkt te hebben geleefd, en anders waren er wel de kostbare ambities die Meertens'
moeder voor de opleiding van haar kinderen had. Het mocht ze kennelijk aan niets
ontbreken. Behalve dat Piet Meertens zonder financiële ondersteuning door de
gemeente het gymnasium zou volgen, volgens zijn memoires een kleine en dure
school voor de Middelburgse haute volée (wat hij overigens elders juist weersproken
heeft), zat hij ook nog enkele jaren op de gymnasiastenvereniging Nihil Sine Labore
(Niets Zonder Inspanning), waarvan hooguit tien leerlingen lid waren en waar
voor de uitgaven niet gering geweest moeten zijn.48 Met meerdere meiden voor het
huishoudelijk werk, naaisters, de kinderen op muziekles (Piet deed viool) en later
dansles, uitgebreide viering van verjaardagen, zondagse en jaarlijkse uitjes lijken
beweringen over een armoedige jeugd uit de lucht gegrepen.49