REDELIJKE REYZE
49
goederen bijgehouden in een 'Kladboek van de Negotie gedaan in de Spaanse West
Indien voor reekening van de Commercie Compagnie ...'.31 De gegevens daaruit
werden overgebracht naar het 'Cargaboek' waarin keurig soort bij soort werd geno
teerd voor welke bedragen de goederen waren ingekocht en wat ze hadden opge
bracht. Zo werd ook verantwoord wat onverkocht bleef of wat gebruikt was voor
schip en bemanning zoals zeildoek en oude kaas.32 De inkoop van de retouren en
de administratie van de voor rekening van derden meegegeven handelswaar werden
eveneens opgetekend in dit cargaboek evenals diverse onderweg uitgegeven gelden.
Voor de Jonge Jacob gold dezelfde procedure.33
De Eendracht had ongeveer 190 pakken en kisten aan boord met zo'n twintig
soorten textiel aan de el van diverse origine en in verschillende kwaliteiten.34 Een
groot deel daarvan bestond uit eenvoudig linnen en halflinnen textiel waarvan de
inkoopprijs tussen de 3,5 en 4,5 stuiver per el had gelegen. Apart verpakt in de
'Scheepskist' - misschien in de kajuit gestuwd - waren zeer kostbare stoffen en
fournituren, zoals zijden weefsels en kousen, goud- en zilverpassementen en diverse
soorten kant. Er was bijvoorbeeld een stuk blauw met goud doorweven damast bij
van 20,5 el dat 13 gulden per el had gekost. Verder waren er vier kisten met hoeden,
totaal 489 stuks, en een uitgebreide sortering gebruiksartikelen. Sommige daarvan
waren niet bijzonder zeldzaam of duur maar wel onmisbaar zoals dertien gros pij
pen met bijbehorende pijptabak, bij elkaar voor de som van 18 gulden ingekocht,
en 360 dozijn sets speelkaarten voor nog geen gulden per dozijn. Specerijen, kaas,
spijsolie, olijven en sterke drank waren consumptieartikelen. Papier, waskaarsen en
blokken was en talk om kaarsen van te maken, inktpotten, kandelaars en spiegels
waren bestemd voor gebruik in het dagelijks leven, evenals vaat- en glaswerk. Aan
metaalwaren had de Eendracht zeventien kisten met geweren, pistolen, kogels, hak
messen, scharen en scheermessen aan boord met bovendien nog ruim 4.000 pond
aan dreggen en staafijzer. Aan waarde zat ongeveer een derde deel van de 60.000
gulden cargasoen in deze diverse goederen en tweederde in textiel.
Behalve het cargasoen voor rekening van de Compagnie werden goederen voor
particuliere rekening van derden meegenomen, het 'halfwinstcargasoen'. Voor de
moeite van het verhandelen ontving de Compagnie naar keuze de helft van de
winst behaald op de verkoop of een provisie van 16%.35 De aard van de meege
geven goederen was vergelijkbaar met het cargasoen en de totale waarde bedroeg
ruim 10.000 gulden. De Jonge Jacob had dezelfde soort goederen aan boord als
de Eendracht. De Jonge Jacob was echter groter en kon meer laden zodat daar het
cargasoen van de Compagnie uitkwam op 105.000 gulden. De halfwinst goederen
hadden een waarde van bijna 13.700 gulden.36
Begin september 1738 waren de voorbereidingen zover gevorderd dat de directie
de instructies voor de kapiteins definitief vaststelde hoewel de internationale si
tuatie toch wel zorgen baarde, vooral door dreigende conflicten tussen Engeland
en Spanje. In de notulen van de directievergadering op 2 september werd de te
varen route kort samengevat: beide schepen moesten - eenmaal aangekomen in
de Caraïbische Zee - hun handel beginnen op de kust van Venezuela, de 'boven-
kust' genoemd, en vervolgens naar de 'benedenkust' gaan, de regio van Cartagena
(Colombia) en Portobelo (Panama). Indien daar niet voldoende handel te vinden
was moesten ze oversteken naar Cuba en eventueel op de terugreis Santo Domingo
aandoen om wat ontvangen contanten te besteden aan indigo.37 Nadat de directeu-
