'SCIENTIA' IN MIDDELBURG
99
190 Ibidem. Zie voor het vervaardigen van verrekijkers in de eerste jaren na Lipperhey: Zui
dervaart, 'The invisible technician made visible' en Louwman Zuidervaart, A Certain
Instrument for Seeing Far.
191 Ook Isaac Beeckman haalde in 1624 zijn eerste verrekijker uit Delft. Zie voor identificatie
van deze Delftse verrekijkermaker als de brillenmaker Evert Harmansz [van Steenwyck]
(t 1654): Zuidervaart Rijks, 'Most Rare Workmen', 8.
192 Fabricius, De Maculis in Sole Observatis.
193 Deze verrekijker was naar Rome gestuurd door Pieter Davidsz Scholier (1582-1635)
uit Antwerpen, toen student te Leuven. Het instrument was bestemd voor zijn Vlaam
se leermeester Odo van Maelcote SJ (1572-1612). Niettemin is ook hier het netwerk
klein. Pieter Scholier was slechts twee handdrukken van Middelburg verwijderd. Zijn
oom Hieronimus Scholier was namelijk bevriend met zowel Abraham Ortelius, als Jacob
Cool, beiden contacten van Johan Radermacher de oude. Zie: Gregorius a St. Vincentio
aan Christiaan Huygens, 4 oktober 1659, in: Oeuvres Complètes de Christiaan Huygens,
vol. 2, nr. 673 en Hieronymus Scholierus aan Jacobus Colius (1597), in Hessels, Ortelia-
num epistulae, nr. 301. Deze vroege Vlaamse telescoop is door een van de Jesuiten van het
Collegio Romano beschreven als "een langwerpige buis in de bases waarvan twee glazen,
of beter lenzen, waren geplaatst, waarmee je verre dingen dichtbij kunt zien". Zie: Reeves
Van Helden, 'Verifying Galileo's discoveries', 128 en 140-141.
194 Dupré, 'Trading Luxury Glass'; Rijks, Catalysts of Knowledge, 314-315.
195 Bredero, 'Bruylofts-Ghedicht' [1613], in: Groot lied-boeck, dl. 1 ed. 1975], 183.
196 Hooft Coster, Warenar (1617), [ed. 2004],77.
197 De brieven handelen over een herdruk door Pisani van Ortelius' Geographica. Pisani aan
Cool, 12 en 24 juni 1613. Ottavio Pisani woonde in Antwerpen in de Everincstraete
(ook wel Everdijstraet genoemd). Hessels, Ortelianum epistulae, nrs. 359-360, 841-844,
915.
198 Pisani aan Galilei, 15 september 1613; Pisani aan Galilei, 18 juli 1614, in: Favaro, Le
opere di Galileo Galilei, 11 (1901), 564-565 en idem, 12 (1902), pp 86-87. Pisani aan
Kepler, 7 oktober 1613; Pisani aan Kepler, voorjaar 1614, in: Kepler Gesammelte Werke,
17 (1954), nrs. 665 en 676. Zie ook: Meskens, Practical mathematics in Antwerp, 114,
190.
199 Kepler aan Pisani, 16 december 1613. in: ibidem, nr. 675.
200 Benedetto Castelli aan Galilei, 24 mei 1617 en idem, 7 februari 1618, in: Favaro, Le
opere di Galileo Galilei, 12 (1902), 319-320 en 372.
201 Uit de eerste decennia is alleen van de instrumentmaker Daniel Chorez (ca. 1585-1659)
te Parijs bekend dat hij in de jaren 1620-1625 binoculaire verrekijkers heeft gemaakt.
Turner, 'Mathematical instrumentmaking in early modern Paris', 75-76. Zie ook: Louw
man Zuidervaart, A Certain Instrument for Seeing Far.
202 Zie boven. Van de Venne, 'Middelburgsche Lauwer-Hof', 8.
203 De Zeeusche Nachtegael, 20-23: in het gedicht 'Cupido Brille-man' door Jacob Cats.
204 De Brune, Emblemata of Zinne-werck, 333.
205 Een eerste druk van de Paraphrasis was in 1618 in Leiden bij Jan Le Maire uitgebracht.
Zie voor de nieuwe Middelburgse bewerking uit 1626: Johan Radermacher jr. aan Jacob
Cool, 23 september 1623 en Willem Thilenus (Thielen) aan Jacob Cool, 14 december
1625, in: Hessels, Ortelianum epistulae, nr. 365, 855-858 en nr. 370, 870-872. De twee
de briefschrijver, Willem Thielen (1596-1638) was gehuwd met Maria de Fraeye, klein
dochter van Johan Radermacher de oude. Hij was nauw bevriend met Adam Boreel. Zie
Meijer De Bree-Broerse, 'Het memoriaal van Maria de Fraeye'. Overigens had Cool
twee jaar tevoren bij Van de Venne ook al een aan Johan Radermacher junior opgedragen
overdenking Van den Doot (1624) gepubliceerd. Zie voor een reactie op dit eerdere boek
je: Willem Teelinck aan Cool, ongedateerd [1624?], in: Hessels, Ad Ortelianum epistulae,
nr. 371, 872-874.
206 Cool, Paraphrasis, 42.
