V
GEHAVENDE STEDEN
135
gesloten bouwblok is er langs alle randen een rij bebouwing, in het midden van het
bouwblok resteert dan een plein of tuinen, die via steegjes tussen de bebouwing of
soms alleen via de huizen wordt ontsloten. Wanneer een stad ging krimpen, werden
dit type bouwblokken vaak als eerste aangetast. Dit is goed zichtbaar in Zierikzee.
Wanneer we het fragment van de kaart van 1560 met de bouwblokken uit deel B
vergelijken met de kaart van 1649, is te zien dat de eerste gaten in de bebouwing
aan de achterkant van de bouwblokken al gaan vallen. In 1696 is het grootste deel
van de bebouwing daar verdwenen. In 1822 zijn deze percelen weer veranderd (zie
afb. 6). Alle zelfstandige woningen langs de achterzijde van het bouwblok zijn nu
weg. Hier en daar resteert nog een koetshuis, de percelen zijn nu samengevoegd
met de rij woningen direct aan de haven. Zo werd een aparte straat met panden dus
gedegradeerd tot een achterstraat, behorend bij de huizen aan de representatieve
zijde van de bouwblokken. Dit samenvoegen van meerdere percelen tot een grotere
was een veel voorkomend proces in krimpende steden. Hoewel het een toename
van welvaart van de resterende burgers is, die immers hun bezit zagen toenemen,
zal het ook een gevolg van de sterk afgenomen vraag naar grotere stadswoningen
zijn, waardoor het aanbod in waarde daalde. De rijkeren zagen hun kans schoon
om hun bezit in de verslechterende economie uit te breiden. Niet alleen percelen
aan de voor- en achterzijde van bouwblokken werden samengevoegd, in de stad is
ook te zien dat veel samenvoeging van naast elkaar liggende percelen plaatsvond.
In de achttiende eeuw ontstond het woningtype 'gekoppelde woning', waarbij vaak
een doorlopende eigentijdse voorgevel voor twee oudere panden werd geplaatst. De
nog bestaande woning aan het Havenpark 40 in stadsdeel D, laat deze structuur
nog duidelijk zien.50 Ook de woning aan de Poststraat 48, in de kern van Zierikzee,
kent deze vorm nog. Hiermee vond dus krimp plaats zonder dat dit directe sporen
in de morfologie van de stadsplattegrond achterliet. Het is echter wel tekenend
voor de afname van de vraag in dit segment van de woningmarkt.
ii i"
-
*MV
r" 1
r* i
Afb. 5. Zierikzee
