door nieuwe bevolking naar de steden trok. Ook bleef in beide steden het kerkelijk
en gewestelijk bestuur, waardoor er meer gegoede burgers in de stad bleven dan
alleen de internationale handelaren. Dit had ook effect op welgestelde ambachten
als goudsmeden en juweliers, die door deze meer gevarieerde klantenkring ook geen
noodzaak hadden te vertrekken, in tegenstelling tot deze beroepsgroepen in Veere
en Brouwershaven. Deze twee stadjes kenden een fellere economische bloeiperiode
door de grote opleving in de overzeese handel, maar door hun eenzijdigheid was
de impact van de teruggang ook veel groter. Logischerwijs zorgde dit voor een veel
grotere aantasting van de gebouwde vorm van de stad. Interessant is dat dit feno
meen zich ook in de huidige tijd laat zien met de enorme morfologische aantasting
van de eenzijdig op de auto-industrie gerichte Amerikaanse stad Detroit.
Besluit
Er zijn logische structuren en herleidbare factoren te zien in de ruimtelijke aantas
ting van de krimpende steden. Dit is van belang omdat hiermee voor toekomstige
morfologische krimp van steden ook een verwachtingspatroon is op te stellen. De
herleidbaarheid tot bepaalde factoren zoals economische basis en stedelijk beleid,
maakt fysieke krimp beter voorspelbaar en het proces beter stuurbaar.
Literatuur
GEHAVENDE STEDEN
143
Brusse, P., Gevallen stad: stedelijke netwerken en het platteland. Zeeland 1750-1850. Zwolle/
Utrecht, 2011.
Brusse, P en P Henderikx, Geschiedenis van Zeeland. Deel 1, Prehistorie-1550 (Geschiedenis van
Zeeland 1). Zwolle, 2012.
Brusse, P en W. Mijnhardt, Geschiedenis van Zeeland. Deel 2, 1550-1700 (Geschiedenis van
Zeeland 2). Zwolle, 2012.
Diederiks, H., Een stad in verval. Amsterdam omstreeks 1800. Amsterdam, 1982.
Dyer, A., Decline and Growth in English Towns, 1400-1640. Basingstoke, 1991.
Fagel, P., Zeven eeuwen Veere. Middelburg, 1983.
Garde e.a., H.A.W. van de, Kadastrale atlas van Zeeland 1832. Deel 3. Brouwershaven (Serie
Schouwen-Duiveland3). Middelburg, 1999.
Henderikx, P., Land, water en bewoning. Waterstaats- en nederzettingsgeschiedenis in de Zeeuwse
en Hollandse delta in de Middeleeuwen. Hilversum, 2001.
Henderikx, P., Ontstaan en ruimtelijke ontwikkeling van Middelburg (9-14e eeuw). In: Mid
deleeuwse toestanden: Archeologie, Geschiedenis en Monumentenzorg. Hilversum 2002.
Huijbrecht, P.J., Verdwenen havens van Zeeland. Een historisch-geografische verkenning. Zierikzee,
2006.
Jansen-Glas, M.E., Geschiedenis van Brouwershaven. Brouwershaven, 1990.
Jilleba, F.H.F., Het oude Zeeuwse woonhuis. Zutphen, 1983.
Koops e.a., R.L., Brouwershaven 700jaar. Brouwershaven, 1985.
Koster, E.A., Stadsmorfologie. Een proeve van vormgericht onderzoek ten behoeve van stedenbouw-
historisch onderzoek. Groningen, 2001.
Meischke e.a., R., Huizen in Nederland Deel 3, Zeeland en Zuid-Holland; architectuurhistori
sche verkenningen aan de hand van het bezit van de Vereniging Hendrick de Keyser (Huizen in
Nederland 3). Zwolle, 1997.
Polderman, C.N. en P Blom, Veere: van vissersbuurt tot vestingstad: bouwstenen voor een stadsge
schiedenis. Goes, 1996.
