'SCIENTIA' IN MIDDELBURG
59
E fitnt ffArr ffm
A Nnii«!*plttflotitfuCrl CaryophyUo iromuico föwolorii «rium akbat Medio-CiAri
ZiZelitwloTum in Horto hontMimua rirCc nwreMOrMidhadiu At Ltmnj afliaiȟkul
Vuiaj ilnnvn colofum di&rcnui» icpcriri audio.
Nkrcrfut j4fhrit*m fob*
ntméwt.
Afb. 11. Narcissen uit de hof van de Middelburgse Afb. 12. Bloemstilleven met vlin-
koopman Michiel de Lannoy, afgebeeld met de bol der door Ambrosius Bosschaert de
vrijgemaakt, zoals beschreven in de brief van De Jonghe Oude uit 1617. Hallwyl Museum,
aan Clusius van 14 mei 1596. Afbeelding mogelijk Stockholm.
vervaardigd door Ambrosius Bosschaert de Oude of
diens zwager Hans van der Ast. Uit: Pena De L'O-
bel, Dilucidae simplicium medicamenorum explicationes
(1605), p. 503.
stillevens (Afb. 12)." Bosschaerts werkzaamheid als zodanig blijkt niet alleen uit
talrijke bewaard gebleven schilderijen van "blompotten", maar ook uit een notariële
getuigenis. Deze is opgemaakt op verzoek van de eerder genoemde botanische lief
hebber Johannes Knibbe die in 1615 een door Bosschaert geschilderd bloemstuk
van de hand deed en toen van Bosschaert een bewijs van echtheid vroeg en ook
meekreeg.100 De schilderijen van Bosschaert en van zijn navolgers (onder wie zijn
eigen zonen Ambrosius jr, Johannes en Abraham, maar ook zijn zwager Hans van
der Ast en diens zoon Balthasar) zijn bovendien vaak gelardeerd met nauwkeurig
weergegeven insecten, of van ver aangevoerde exotische schelpen. Hun schilderijen
leggen daarmee ook getuigenis af van zowel de actuele cultuur van verzamelen, als
die van nauwkeurig waarnemen. Dat laatste mogelijk zelfs al met een vergrootglas;
misschien zelfs één gemaakt door Lipperhey. Een vergrootglas benutten deed al
thans Johannes Goedaert, een van de latere bloemschilders uit Middelburg. In zijn
insectenstudie uit 1660 schrijft Goedaert dat hij als regel de larve van een insect in
"een vergrootglasken" zette en die vervolgens "na 't leven teikende".101 Die praktijk
zou best eens een oude gewoonte kunnen zijn geweest.102
Liefhebbers van alchemie en astronomie
De intellectuele belangstelling in Middelburg strekte zich ook uit over andere
vakgebieden. Zo verschenen er rond 1600 bij de Middelburgse uitgever Richard
Schilders twee opmerkelijke boeken met betrekking tot de alchemie. Boeken, die
duidelijk uit een locale setting voortkwamen. 'Alchemie' (in al zijn uiteenlopende
