M AGISTRI
IOANNIS JSAACI
62
'SCIENTIA' IN MIDDELBURG
HOLLAND I, VIRl IN
PhiWophia, potifTImim
veto in Chymia cele-
beniaii.
Opera Mineralia, fiue de Lapide Phi-
Jofophico, omnia,duobus libiii
cotnprchcnJk.
Nunquam antchac edira,ac nunc primam ex
optimis martu - fcriptis T euronieis «tcnv
plaribus fidclilSmd in Latin uca,
fermonem tranflata^
P. M. G.
MidDBIBVRQI,
Sxcudcbat Richardus Schilders,Ordinal
Zelandiz Typography.
tic»,
OrttW MlHtRAttVM
j«!>uw»ia- from donee oronino fixum fit, acpenctrct
6,0 candenterti laimna*rearo,vt lamina;fimilta
fiaiu pure lune: ac fi turn errèmnumperfe-.
&iorcm vis redde re, fuoiplius £piricoi im-
pw« merge,&fixafuoipriusfpiritu,»cfacitopro-
SSSotÏ ic^Honéad album. Siquc filius meus hunC
RtrfuAw fiSi conficcrc vult ad alburn, potent mi-
teriam fublimandam pone re in hunc mo
jC^kcanjix^ dum.
Sume ollam firmamamplam
▼ifream que infra larum ha-
beat fimdum, cique materiam
tuam inde, vt coram ubi facile
dicamacollx magnum im-
ponc sdembieum cum amplo
roflro, reccptaculumq; ci luto
afHxum.
Eritautem inferior olla vitrca
admodum humiJisplana
admodum lata in inferiore
parte, vt hxc figura tibi demonftrar, huic
ruai marcrias prepaiatas inde, Sc alembico
fuperaddito, luto probè obtura, fornaci
fublimationis rmponc, cum tcfta cincrum,
luto receptaculum roftro adglutinaac luto
ficco, paratus es ad fublimandum. Quadc
rc quidam Philofophus Ik air: Terra eft in-
fimus mundus, Sc aquaquarfurfumafeen-
dit habetin ic anima; ncc funt plura quam
ICO-
Afb. 13 en 14. Petrus Montanus' vertaling van het Nederlandstalige manuscript van Isaac Hol-
landus over mineralen en de Steen der Wijzen, uitgegeven door Richard Schilders, met diverse
illustraties, waaronder dit (glazen?) destilleertoestel, ook wel alambiek genoemd.
was deze als conrector aan de Latijnse School van Middelburg verbonden.121 Na
zijn vertrek naar Amsterdam in 1603 heeft Montanus nog veel meer werken ver
taald. Door zijn huwelijk met Jacomina Hondius was hij een aangetrouwde oom
van Petrus Hondius en daarmee ook een zwager van de in Amsterdam werkzame
cartograaf Jodocus Hondius.122
Blijft nog de vraag wie de ondertekenaar 'L.D.' was van het aan de bevelhebber
van de Zeeuwse troepen, graaf George Eberhard, graaf van Solms (1563-1602),
opgedragen voorwoord. Dat antwoord is lastiger te geven, hoewel hier wel een
mogelijke kandidaat valt aan te wijzen. Naamcombinaties met de initialen 'L.D.'
zijn namelijk vrij zeldzaam in het Middelburg van 1600. In het haardstedenregister
van 1601 heb ik die combinatie alleen aangetroffen bij de Waalse predikant Louis
D'Outreleau (t 1606). Hij was in 1574 de stichter en eerste predikant van de église
wallone te Middelburg.123 Zijn zoon David D'Outreleau studeerde geneeskunde
en werd in 1604 een van de vier Middelburgse stadsartsen; een andere zoon Jacob
D'Outreleau was apotheker.124 Chemisch-farmaceutische interesse was in de fami
lie dus niet vreemd. Qua intellectuele status komt 'Louys Doutrelau' - zoals hij in
het haardstedenregister wordt aangeduid - zeker in aanmerking voor de bewuste
'L.D.'. Als voormalig legerpredikant past een boekopdracht aan de bevelvoerder van
de Zeeuwse troepen bovendien goed bij hem. Bijkomend argument waarom Louis
D'Outreleau deze 'L.D.' zou kunnen zijn is dat het vermoedelijk zijn bibliotheek is
die in februari 1607 anoniem te Middelburg bij Richard Schilders is geveild.125 De
catalogus somt 925 boeken op, waarvan het merendeel (63%) uit theologische en
