'SCIENTIA' IN MIDDELBURG
89
42 Ibidem.
43 Kesteloo, 'Stadsrekeningen' (1894), 94.
44 De Waard, Uitvinding, 109.
45 Ibidem, 307-309.
46 Ibidem, 110, 315-319.
47 Een component van 'cristallo' was kwarts, het materiaal waarvan Lipperhey de lenzen
maakte van de kijkers die hij in het voorjaar van 1609 aan de Staten Generaal leverde.
Ook dat zal hij van de Middelburgse glaswerkers hebben betrokken. Zie: McConnell,
Knowledge of optical glass-working, xiv, 9; Van Berkel, 'The city of Middelburg, cradle of
the telescope', 48; Van Helden, Invention, 36.
48 Kesteloo, 'Stadsrekeningen' (1902), 102, die de huurder weergeeft als Jan Wambassaert
en Francois Maclau. Mogelijk echter zijn de namen onjuist getranscribeerd en gaat het
om Boss[ch]aert en Maclain, familienamen die destijds wel voorkwamen.
49 De Waard, Journaal, dl. 4, iv.
50 Godfrey, English Glassmaking, 239, noot.
51 Zuidervaart, 'Een filosofische disputatie'.
52 De Waard, 'lemma Jacobus Gruterus'; De la Rue, Geletterd Zeeland, 541.
53 Gruterus schrijft hierover in de correspondentie met zijn broer. Dit betreft vermoedelijk
de volgende twee boeken: Johann Ludwig Havenreuter, Commentaria in libris octophysi-
corum Aristotelisphilosophorumprincipis (Argentorati 1604) en M. de L'Obel (ed.), In G.
Rondelletii inclytae Monspeliensis scholae medicaeprofessoris methodicam pharmaceuti-
cam officinam animadversiones, quibus depravata mutilata ax authoris mente corriguntur
restaurantur (London 1605). Zie: Jacob Gruter aan broer Petrus Gruter, 4 november
1604. Afgedrukt in: Gruterus, Epistolarum Centuria Secunda, 201-202 en Petrus Gruter
aan Jacob Gruter, 8 juli 1605, in: Gruterus, Epistolarum Centuria, 114-115.
54 In 1619 zou Antonius Walaeus hoogleraar te Leiden worden. Zie: Frijhoff, 'Zeelands
universiteit', 32; Polyander, 'Oratio Funebris' in: Walaeus, Opera Omnia, vol. 1. Zie
hierin ook 506: Walaeus' Latijnse gedicht 'In Mortem Iacobi Gruteri'. Zie ook: Bates,
'Vita Antonii Walaei'.
55 Kesteloo, 'Stadsrekeningen' (1894), 72.
56 Vervestius, Summa Physicae Thesibus Comprehensa.
57 Reinier Gruterus aan broer Petrus Gruterus, 18 juni 1592, in: Gruter, Epistolarum Cen-
turia Secunda, 218.
58 De Hoorebeeke, L'Art de tenir livre de comptes.
59 Adam Boreel is midden jaren 1640 zelf verrekijkers gaan maken. Willem Boreel interes
seerde zich midden jaren 1650 dusdanig voor de uitvinding, dat hij deze coute que coute
voor zijn geboortestad Middelburg geboekstaafd wilde zien. Zie over dat laatste uitvoerig:
Zuidervaart, 'Uit Vaderlandsliefde' en idem, 'The 'true inventor' of the telescope'(2011).
60 Barlaeus, Mercator Sapiens.
61 Zo schrijft De la Rue over Jacob Boreel: "Zyne zoonen heeft hy laaten studeeren en
geene kosten gespaard om hen in verre landen te laaten reizen, agtende het zelve voor
jonge lieden zeer noodig". (De la Rue, Staatkundig Zeeland, 4. Boreels volwassen ge
worden zonen waren: I. uit zijn in 1574 gesloten huwelijk met Maria Passchiers: [1]
Johannes (1577-1629), student theologie Leiden 1596, later raadpensionaris; II. uit zijn
in 1584 gesloten huwelijk met Maria Gremminck: [2] Willem (1591-1668), student
rechten Leiden, 1609, later ambassadeur; [3] Jacob (c. 1597-1643), schepen en raad van
Middelburg; [4], Pieter (1598-1643), student rechten Padua 1623, later Extraordinaris
Raad in Oostindië; [5] Josephus [=Justus] (1600-1629), student rechten Leiden, 1620,
later vaandrager van de Garde van de Prins van Oranje; [6] Adam (1602-1668), student
letteren Leiden, 1619 1628, idem te Oxford, c. 1632, later taalkundige en theoloog;
[7] Abraham (1605-1664), student rechten Leiden, 1623, later Rechtsgeleerde; Raad en
Generaalmeester van de Munt der Verenigde Nederlanden.
