Ze kregen die overhandigd met de aanzegging zich naar de inhoud 'te reguleren.
Maar van enig vervolg blijkt niets, ook niet in Vlissingen.13
Friese initiatieven
De Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap werden in de Republiek ver
spreid onder de leden en andere genootschappen. Ook werd de inhoud bekend
gemaakt door middel van toonaangevende tijdschriften. Een uitgebreide bespre
king verscheen in de Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen van p82.Voor
zover dat in de literatuur bekend is, zijn binnen de Republiek alleen in Friesland
initiatieven genomen die hun aanleiding vonden in de Verhandelingen. Een aantal
gereformeerde predikanten bleek daar geïnteresseerd in verbetering van het on
derwijs. Een van hen was Elardus van Meurs, dominee in Dronrijp. In de classis
Franeker, waarvan hij deel uitmaakte, stelde Van Meurs in de vergadering van
7 oktober 1782 voor om een plan op te stellen voor de verbetering van het school
wezen. Of hij zich daarbij liet inspireren door de Verhandelingen van Krom c.s. is
niet vermeld, maar het lijkt waarschijnlijk, gelet op wat er in de classes Sneek en
Leeuwarden gebeurde. De classis besloot om aan ieder lid 'hiertoe genegenheid
hebbende' de vrijheid te geven om een ontwerp mee te nemen naar de volgende
vergadering. Die 'genegenheid' bleek er op 28 april 1783 niet te zijn en de classis
besloot het onderwerp te laten rusten.14
In de classis Sneek bleek meer belangstelling voor het onderwerp te bestaan.
Franciscus Keijert, dominee in Sijbrandaburen, stelde op 2 september 1783 voor
om enkele exemplaren van de Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap aan
te kopen zodat de leden gelegenheid hadden om van 'dit gewigtig stuk' kennis te
nemen en dat te beoordelen. Besloten werd vier exemplaren aan te schaffen. Die
circuleerden onder de leden maar verder vernemen we er niets van. Een reden
kan geweest zijn dat er in de daarop volgende jaren enkele moeilijke kwesties met
predikanten speelden die alle aandacht van de classis opeisten. Bovendien kwam
ds. Keijert in 1788 door verdrinking om het leven.15
Huib Uil
125
13 Gemeentearchief (GA) Vlissingen, Stad Vlissingen, inv.nrs. 2930 (12.12.1781, 23.1.1782), 2939
(15.12.1781); ZA, Scholarchen Veere, Resoluties (3.2, 18.5.1784).
14 Tresoar, Leeuwarden, Classis Franeker, inv.nr. 6 (7.10.1782, 28.4.1783); S. Cuperus, Kerkelijk le
ven der Hervormden in Friesland tijdens de republiek, 2, De gemeente. Leeuwarden/Groningen,
1920, 185.
15 Tresoar, Leeuwarden, Classis Sneek, inv.nr. 7 (2.9.1783); Cuperus, Kerkelijk leven der Hervorm
den, 185; F.A. van Lieburg, Repertorium van Nederlandse hervormde predikanten tot 1816, Deel
1: Predikanten. Dordrecht, 1996, 123.
