Didi van Trijp
zou kunnen blijven.35 Aan zulke ontwerpen zaten nog wel enige haken en ogen.
Duikelaars werden ook ingezet voor het opdiepen van parels en koralen en het
verzamelen van planten uit de zee.36 Omdat hij deze planten zelf niet gezien had,
gaf Baster toe hier nog enigszins over in het duister te tasten.37 Ook in het eigen
land, ja zelfs in de eigen provincie, bleken nog wel degelijk onontgonnen gebieden
te zijn. Omdat de diepere regionen van de zee niet te bereiken waren, richtten
Baster, Bomme en Slabber zich voornamelijk op datgene, wat op het strand aan
spoelde of in netten terechtkwam.
Bomme gebruikte een klassieke vissersmethode om nieuwe soorten te vangen:
hij liet twee paarden met daarachter een net gespannen over het strand lopen. Net
zo makkelijk sprak hij anderen die aan het vissen waren aan. Uit Baster's notities
blijkt dat hij regelmatig met vissers of vishandelaren besprak wat hij tegen was
gekomen. Omdat deze mensen veelvuldig met het zeeleven in aanraking kwamen,
hadden zij immers veel kennis van bijvoorbeeld de levensloop van verschillende
soorten: iets waarover verzamelaars van natuurhistorische objecten doorgaans
niet konden beschikken. Baster voegt in zijn beschrijving van de 'Zee Quallen'
toe: 'vissers verhalen voorts, dat zy in de maanden van April en Mey deze Quallen
het eerste beginnen te zien .].'38 Baster tekende ook op dat vissers hem ver
telden dat zij regelmatig zagen dat zich tussen de kwallen verschillende kleinere
vissen ophouden om zich te verschuilen voor de roofzucht van de grotere vis-
sen.39 Hoewel dit Baster naar eigen zeggen wat wonderlijk voorkwam, werd deze
observatie door zo'n groot deel van de door hem ondervraagde vissers bevestigd
dat hij haar uiteindelijk toch maar in zijn boek opnam. De geconsulteerde vissers
worden geen enkele keer bij naam genoemd, maar vaak aangeduid als een gehele
groep - zo stelt Baster dat 'een geheel Scheepsvolk van een Vishoeker' hem ver
telde dat ze een tweekoppige haai hadden gezien.40 Ook hier verleende collectieve
waarneming de wat merkwaardige observatie gewicht. Ondanks de grote voorde
len die hun rijke ervaring Baster opleverde, kende de samenwerking met vissers
zekere beperkingen. Baster kreeg maar met moeite voor elkaar dat vissers die
169
35 J.T. Desaguliers, De natuurkunde uit ondervindingen opgemaakt - vertaald uit het Engels door
'een liefhebber der natuurkunde'. Amsterdam, 1751, 264-279.
36 Voor het verzamelen van objecten uit de zee en de rol van duikers daarin, zie J. Delbourgo,
Divers Things: Collecting the World Underwater. In: History of Science, nr. 49, 2011, 149-85.
37 Baster, Natuurkundige uitspanningen 2, 117.
38 Ibidem, 65.
39 Ibidem, 64-65.
40 Baster, Natuurkundige uitspanningen 1, 157.
