Huib J. Zuidervaart
optisch instrumentmaker die in 1768 uit Engeland was gevlucht om vervolging
wegens patentbreuk te voorkomen.46 Het ging om een microscoop met een nieuw
samengesteld oculair, bestaande uit vier onderling uitwisselbare lenzen met ver
schillende brandpuntsafstanden. Daardoor konden verschillende vergrotingen
worden verkregen evenals een groter gezichtsveld.47
Mauritz' reactie op Tjeenks verzoek was kort maar krachtig. Hij bedankte de
secretaris voor 'de lectuure van de recommandatie brieven, maar volstond met de
mededeling dat 'indien de preuven met de rapporten overeenkomen, dan geloove
het niet ondienstig zal weezen als het genootschap een stelsel daarvan opdoet'.48
Maar in tegenstelling tot de Hollandse Maatschappij verzamelde het Zeeuws Ge
nootschap geen instrumenten. Hoe de bewuste bijeenkomst is verlopen valt niet
201
'Groote Algemeene Achromatische Microscoop' door F.L. Dellebarre. Links: Gravure uit H. Baker,
Het Microscoop gemakkelijk gemaakt, 3e druk (Amsterdam 1778). pl. XXV Rechts: exemplaar uit
de collectie van het Musée d'histoire des sciences de la Ville de Genève, inv. nr. MHS 376.
46 Zie H.J. Zuidervaart, The Evasion of Dollond's Notorious Patent on the Achromatic Telescope
by the Move to the Dutch Republic of the Instrument Makers Eastland and Champneys. In:
Bulletin of the Scientific Instrument Society, nr. 128, 2016, 24-35.
47 Dellebarre had ook de pretentie dat zijn microscoop achromatisch was, d.w.z. geen kleurschif
ting vertoonde omdat zijn oogglazen uit een combinatie van kroon- en flintglas bestonden,
maar aangezien de primaire lens, het objectief, niet achromatisch was, berust deze claim op
een fundamenteel gebrek aan inzicht in het probleem van kleurschifting.
48 FA Mauritz, inv. nrs. 5152-5153: Mauritz aan Tjeenk, 18 november 1770.
