De Vlissingse burgemeester Johannes Mauritz (1724-1796)
meer te achterhalen, al is wel duidelijk dat Dellebarre een aantal 'Heeren Liefheb
bers' uit Zeeland heeft kunnen interesseren. De Middelburgse koopman Leendert
Bomme, bijvoorbeeld, actief lid van het Zeeuws Genootschap sinds 1768, maar
ook medeoprichter van het lokale Natuurkundig Gezelschap en de Middelburgse
Tekenacademie, liet aan Tjeenk weten dat 'Mons. Dellebarre opticien' niet genoeg
kon worden gestimuleerd om verder onderzoek te doen. Hij had 'met verscheyde
liefhebbers' Dellebarre's microscoop 'met verwondering beschoudt' en had er in
derdaad ook zelf een besteld.49Anderen volgden dit voorbeeld, waaronder de Mid
delburgse Directeuren Johan Adriaen van de Perre en Egbert Philip van Visvliet,
maar ook niet met het Genootschap verbonden Zeeuwen kochten een exemplaar,
zoals Cornelis de Cliever, koopman te Middelburg en Gillis Hermanus Middelaar,
kiesheer en weesmeester aldaar.50 En Mauritz? Die had vermoedelijk meer aan zijn
hoofd. Zijn dochter Elisabeth was net twee weken oud en na drie eerder als baby
overleden kinderen was het leven zo al spannend genoeg.51
Rivaliteit uit Amsterdam?
Op zichzelf lijkt de demonstratie van Dellebarre's microscoop niets te maken te
hebben met Mauritz' schenking van naturalia, een half jaar later. Echter, het ini
tiatief van Pieter Cramer, de aanstichter van Dellebarre's Zeeuwse demonstratie,
stond niet op zichzelf. Cramer maakte deel uit van een groep van zeven Amster
damse Directeuren die juist op dat moment bezig waren met de oprichting van
een Amsterdamse afdeling van het Zeeuws Genootschap. Dit voornemen was af
komstig van de ontwerper van de genootschapspenning, Cornelis Ploos van Am-
stel. Deze had begin september 1770 bij Tjeenk gepolst of er bezwaren zouden
zijn tegen het houden van Amsterdamse bijeenkomsten van Directeuren van het
202
49 ZA, Archief KZGW, inv. nr. 58: Leendert Bomme aan Justus Tjeenk, 17 november 1770. Zie
ook Catalogus van een menigte instrumenten nagelaten door den Heere Leendert
Bomme. Middelburg, 1788, instrument nr. 5.
50 Catalogus van een en uitmuntend kabinet van natuurkundige werktuigen nagelaten
door Mr. J.A. van de Perre. Middelburg, 1798, instr. nrs. 121 en 122; Catalogus van een en
uitmuntend kabinet van natuurkundige werktuigen nagelaten door Mr. E.P. van Visvliet.
Middelburg, 1799, instr. nrs. 45 47; Catalogus van Nederduitsche boeken en extra
fraayheden nagelaten door Cornelis de Cliever. Middelburg, 1775, instr. nr. 1; Catalogus
van boeken waarbij een schoone partij byzonderheden nagelaten door Gillis
Hermanus Middelaar. Middelburg, 1778, bijz. nr. 5.
51 Dochter Elisabeth Mauritz was op 28 oktober 1770 geboren. Uiteindelijk zou ook zij jong ko
men te overlijden, kort na haar belijdenis in de kerk van Vlissingen op 22 september 1786. Drie
eerdere kinderen waren kort na de geboorte in resp. 1761, 1762 en 1763 bezweken.
