de dreiging dat de Oranjetelgen op hun oude posities zouden terugkeren. Het ge
volg was, dat de vrijmetselarij tot 1750 ondergronds sluimerde. Indien Graf tot een
regiment (of zelfs een ambulante loge) behoorde, is zijn komst naar Middelburg niet
verwonderlijk, want het klimaat voor vrijmetselaars-musici moet in Zeeland uiter
mate gunstig zijn geweest. De belangrijkste mecenas op muziekgebied in Zeeland,
de regent mr. Daniël Radermacher (1722-1803), onder meer bewindhebber van de
VOC, was net als zijn oom, de eerdergenoemde Johan Cornelis Radermacher, en
vele andere van zijn familieleden een actief vrijmetselaar. Het eerste Nederlands
talige muzieklexicon, geschreven door de Zeeuwse jurist dr. Joos Verschuere Reyn-
vaan, eveneens vrijmetselaar, werd aan hem opgedragen (1789). Op deze Verschue-
re Reynvaan en diverse van zijn familieleden zal ik hieronder terugkomen.
Indien men weet dat talloze musici in de achttiende eeuw aangesloten wa
ren bij de Orde der Vrijmetselaren en dat deze traditie vaak van vader op zoon
werd voortgezet, moet serieus aan de mogelijkheid worden gedacht dat het lid
maatschap ook bij de aanstelling van musici een rol heeft gespeeld.13 Zo speelden
wellicht ma^onnieke contacten een rol bij de verwerving van een positie door
Graf aan het stadhouderlijk hof van Willem V, waarmee Graf via Radermacher
bekend zou kunnen zijn geworden. Immers, reeds op de intekenlijst van zijn in
1758 aangekondigde opus 2, de genoemde Sei Sinfonie, vinden we zowel de naam
van Radermacher als die van Willem V terug. Indien Graf als lid van een regiment
(en misschien van een ambulante loge) uiteindelijk hofmusicus werd, sluit dit aan
bij het feit dat andere musici met zekerheid op deze wijze ons land bereikten. Dat
de militaire kapel te Vlissingen in het midden van de achttiende eeuw werd gedi
rigeerd door een eveneens te Rudolstadt geboren musicus, Johann Ernst Freubel
(1728-1776),14 is in dit kader opmerkelijk, zeker aangezien hij bevriend was met
de vrijmetselaar Leopold Mozart (op zijn beurt vader van één der bekendste vrij
metselaars onder alle musici: Wolfgang Amadé Mozart). Eveneens tot nadenken
Albert Clement
247
13 Zo vond, om slechts één bekend voorbeeld te noemen, Joseph Haydn (1732-1809) een functie
aan het hof van edellieden die zelf bij de orde waren aangesloten.
14 Zijn zoon Jean Louis Pierre Leonard Freubel deelt mee: Toen Prins Willem V, als stad
houder ingehuldigd moest worden, kwam Leopold Mozart (een bijzonder vriend mijns vaders)
met zijne beide kinderen, zes maanden bij ons logeren.' Caecilia 3, 1946, 18. Freubel jr. noemt
in dit verband abusievelijk het jaar 1768 (in plaats van 1766). De formulering 'bij ons' dient wel
licht in de zin van 'in Nederland' te worden opgevat, al beweert Freubel ook dat W.A. Mozart
de variaties voor klavecimbel over 'Willem van Nassau' bij hen thuis componeerde. Betrouw
baar lijken in elk geval andere biografische mededelingen van hem, zoals het feit dat Freubel sr.
te Rudolstadt organist van de Waalse garnizoenskerk was geweest en in 1776 op achtenveertig-
jarige leeftijd te Bergen op Zoom overleed (Ibidem, 17-19).
