aanvankelijk Jeremias de hemel in prees en verdedigde, maar dat hij nu kennis
heeft kunnen maken met diens ware aard. Willem zelf ergert zich meer aan het
razen en tieren tegen het voltespel, ook al ligt hij er niet wakker van. Gun Jeremias
maar zijn pleziertje als hij schelden wil, hij houdt vanzelf een keer op.
Cornelis de Hoofdman gaat langs bij Pieter Buskruid om hem uit te nodigen
voor een partijtje volte en vertelt dat Buurman Barnaba is uitgenodigd, evenals
Willem Scriba en zijn broer. Pieter aarzelt, want het is woensdag, de dag van
kerkbezoek en Jeremias heeft verboden om op deze dag volte te spelen. Cornelis
reageert hierop met: zeg sopt gij mij mijn vriend, hoe heb ik het met uw, zeg aan
Jeremias vrij, Monsieur baisez moncu. Cornelis heeft expres deze dag uitgezocht
om Jeremias en zijn vrouw dwars te zitten. De gantsche stad verragt Jeremias bitse
Preeken, Zijn ampt genoote zelfs er niet veel goeds van spreeken. Uiteindelijk stemt
Pieter in als de blinden maar gesloten blijven.
Om klokslag vijf uur heet Cornelis zijn gasten welkom en de kaarten bepalen
dat hij met Barnaba en dat Piet met Willem samenspeelt, terwijl Casper fungeert
als calefacter (een scheidsrechter die het spel bijhoudt en de drankjes verzorgt).
Ze brengen een toast uit op Jeremias, de patroon van het edele voltespel. Om half
negen is het partijtje afgelopen.
Commentaar tweede bedrijf
Johannes Willem Paris trouwt in 1741 met Johanna Theodora Streso en zij krij
gen, net als de schriftgeleerde Johannes in het toneelstuk, twee zonen: Emanuel
Casper Jacobus Paris (1742) en Egbert Willem Theodoor Paris (1743). De eerste
(Casper Plijtrok in het spel) wordt meester in de rechten: hij dient als advocaat,
schepen en als griffier van Hulst. De tweede (Willem Scriba) wordt griffier van
Hulst en schepen van het Hulsterambacht. Hun toneelnamen blijken gekoppeld
aan hun bezigheden in het dagelijks leven. De twee broers trouwen twee zusters.
Willem Paris trouwt in 1771 met Cornelia Jacoba Versluys. Zijn broer Casper Paris
trouwt als weduwnaar in 1774 met Theodora Jacoba Cornelia Versluys.
Het gedrag van Casper Plijtrok en Willem Scriba in het spel valt voor predi
kantszonen merkwaardig te noemen. Zo maakt Casper Jeremias uit voor paap
en vertelt Willem roddels over Jeremias. Kaarten en drinken past trouwens niet
direct bij predikantszonen.16 Ook Cornelis de Hoofdman laat zich niet onbetuigd
274
Satire tussen 'deze Vlaamsche wallen'
16 Het wordt nog vreemder als men bedenkt dat beiden in werkelijkheid ook nog actief waren als
ouderling. Zie: GAH 81, Hervormde Gemeente Hulst. Jaarlijks staan er lijsten met ouderlingen
vermeld. Willem Paris was ouderling van 1769-1774, Casper Paris in 1773 en 1774.
