In dit bedrijf worden weer uitsluitend protestanten belachelijk gemaakt en nog
wel door geloofsgenoten en opnieuw gebruiken ze het scheldwoord 'paap' voor
elkaar. Overigens zijn er voor deze lasterpraatjes richting Jeremias (Heeser) geen
aanwijzingen gevonden, die de aantijgingen ondersteunen.
Het derde bedrijf
In gesprek zijn Jonker Benjamin en Pieter Buskruid. Ze staan beiden aan het
hoofd van beroemde schuttersgildes die vroeger in Hulst het gezag en de macht
van de graaf van Vlaanderen handhaafden, maar nu zijn de gildes niet meer in tel.
De jonker kwam Pieter eigenlijk om raad vragen. Wat zouden ze kunnen begin
nen tegen de lasterpraatjes van de geestelijkheid (De geestelijkheid na 't schijnt,
die maaken een verbond, om al te zeggen 't geen hun maar komt voor den mond.).
De mannen zijn van plan de eer van hun gildes hoog te houden en Pieter wil net
uitleggen dat zo'n aanpak veel tijd en overleg vergt als hij wordt onderbroken: drie
wolken dalen uit de hemel neer omringd door zonnestralen en de aarde begint
te beven. Achtereenvolgens verschijnt er een naakte man die doorboord is met
pijlen, een reus gekleed in een zwarte pij en een heldhaftige ridder op een paard
gewapend met lans en schild. De naakte man wenkt Pieter.
Het is niemand minder dan Sint-Sebastiaan die zich tot hem richt en vertelt
over de daden en gebeurtenissen uit zijn leven. De kerk heeft hem heilig verklaard
en zelfs een eigen naamdag bezorgd.17 Hij heeft gehoord van de kwaadsprekerij
over de broederschap. Maar was het niet het schuttersgilde van Sint-Sebastiaan
dat in het verleden voor de graaf van Vlaanderen streed? En schoon deez'Stad en
Land voor Fredrik18 moest bukken soo wil nog tans de staat mijn gilde niet verdruk
ken. Sebastiaan weet dat de geestelijkheid alle leden van het gilde verdoemt. Dus
Pieter, als hoofdman, wordt gemaand om zijn schutterij hiertegen in bescherming
te nemen: Toon dat de schutterij aan uw is veel te Lief, hun Privilegien moet gij
gestaag beschermen; En waken tot hun roem tot eer van mijnen naam. Pieter
zegt dat toe.
Vervolgens neemt Sint-Christoffel het woord en wendt zich tot Benjamin. Hij
is de Christophoris wiens staf men heeft zien bloeien en vervolgens vertelt hij over
276
Satire tussen 'deze Vlaamsche wallen'
17 Sint-Sebastiaan stierf de martelaarsdood doorboord met pijlen. Met Gods hulp bleef hij in
leven en uiteindelijk liet keizer Diocletianus hem doodgeselen. Zijn naamdag is op 20 januari.
(Zie www.heiligen.net) Sebastiaan is de patroonheilige van het schuttersgilde van de hand
boog.
18 Te weten Frederik Hendrik die in 1645 Hulst veroverde.
