op de dag van vandaag verschijnt. De Wind lanceerde het initiatief bij dezelfde
gelegenheid als waarbij hij de toestand kwijnend noemde. Net als andere genoot
schappen, stelde hij vast, slaagde het Zeeuws Genootschap er niet meer in om
met prijsvragen 'door den prikkel der eer een meesterstuk uit te lokken. Daar
entegen grossierden de leden van het Genootschap wel in razend interessante
voordrachten en mededelingen die de buitenwereld nooit bereikten. De Wind
opperde de komst van een 'Verzameling, Tijdschrift, Archief of hoe gij het noe
men wilt, waaraan de leden de Vruchten van hunne geest konden toewijden.18
Hij gaf als voorbeeld het blad De Economist dat net een jaar eerder was gestart
(en eveneens nog steeds bestaat) en dat een flexibele combinatie bevatte van kor
tere mededelingen en iets langere stukken. De pagina's van het orgaan van het
Genootschap - achtereenvolgens de Verhandelingen, de Nieuwe Verhandelingen
en de Nieuwe Werken - waren voor een groot deel gevuld door de min of meer
geslaagde inzendingen op prijsvragen, die overigens gerust enkele honderden pa
gina's konden beslaan.19 De stukken in het nieuwe blad moesten 'liefst, maar niet
uitsluitend, het eigen gewest tot onderwerp hebben.20 Het voorbehoud, 'maar niet
uitsluitend', had De Wind gerust kunnen weglaten. Het Archief ontpopte zich als
een blad voor Zeeuwse geschiedenis en oudheidkunde, met stukken die op fei
telijke en beschrijvende wijze onderwerpen uit het Zeeuwse verleden uitplozen,
detaillistisch en veelal ingestoken vanuit een bepaalde bron of bronmateriaal. In
1881 publiceerde Huibert Martin Kesteloo 'De stadsrekening van Middelburg van
1365-1449. terwijl een jaar eerder 'Eenige bladen uit de geschiedenis van het oude
tuchthuis te Middelburg' verscheen (M.G. van Teijlingen). Zo leverde het Archief,
op een robuust fundament van historische bronnen, puzzelstukjes waaruit het
Zeeuwse verleden was opgebouwd.21 Stukken van religieuze of politieke aard wer
den geweerd.22
Ad Maas
373
18 S. de Wind, 'Aanspraak en verslag. Uitgesproken in het P[erpetueel] Comm.[ité] van het
Zeeuwsch Genootschap 10 Oct. 1853, ZA, Archief KZGW, inv. nr. 341.
19 Voor een overzicht van de inhoud: C. Kannegieter, Lijst van Verhandelingen, Nieuwe Ver
handelingen, Nieuwe Werken en Archief uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen gevolgd door registers van auteurs, aardrijkskundige namen en onderwerpen.
In: Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1769-1969, z.p., z.j., 129-165.
20 De Wind, Aanvraag en verslag.
21 Een overzicht van de behandelde onderwerpen in deze periode: W.S. Unger, Jaarverslag over
1955/56. In: Archief: mededelingen van de Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschap
pen, nr.100, 1956, V-XVIII.
22 'Voorberigt, Archief: mededelingen van de Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschap
pen, nr. 1, 1856, III-IV.
