die het Genootschap beroerde: het gros van de honderden pagina's was gevuld
met gortdroge lijsten van de verschillende deelcollecties. Het was de poëzie van
de uniformiteit die bij deze feestelijke gelegenheid de triomf bezong van het stel
selmatige denken dat de tijdgeest toen kenmerkte.
De waarde van de collecties lag nu vooral in de volledigheid ervan. 'Een vluch
tige blik zal den belangstellende dadelijk op de hoogte brengen van hetgeen
ons genootschap bezit, maar ook van hetgeen het mist', klinkt het daarom in 1869
verontschuldigend bij de toch geenszins onaanzienlijke naamlijst der vogels, net
zoals de conservator kevers en vlinders onderstreept dat 'deze [verzameling]
geene aanspraak maakt op volledigheid. Als samensteller van de zoölogische col
lectie geeft De Man aan te hopen dat de lijst 'in lateren tijd, vooral wat Zeelands
fauna betreft, vollediger zal zijn'.41
Met de herijking van de collectie vielen sommige oude topstukken van hun
troon. We laten Fokker hierover aan het woord: 'Dat toch het oordeel van de
waarde van de bedoelde voorwerpen in vroegeren tijd met dat van den onzen
zeer verschillend was zou niemand bevreemden en nog zijn voorwerpen aan de
jeugd van het genootschap aan te wijzen die, van wetenschappelijke waarde ont
bloot, uit een beginsel van piëteit zijn bewaard gebleven en aan welke als curiosa
de belangstelling van een enkelen alsnog ten deel valt'. Een voorbeeld van zo'n
'curiosum' was Basters schelpenbuffet: 'Gaarne erkennen wij nog daarin het ge
duld van den maker en zijn eerbied voor de voorwerpen der natuur om die door
eene kunstmatige groepering eene verhoogde aantrekkelijkheid te geven, maar
voor den man der wetenschap heeft die aantrekkelijkheid van weleer hare waarde
verloren.' Een ander object dat Fokkers nauwelijks verholen dedain opwekte was
een Egyptische mummie, die bij de schenking in 1783 'algemeene vreugde' bij de
directeuren had teweeggebracht, maar waarmee de ingenomenheid was wegge
storven 'zijnde het langst gehandhaafd door den voorganger van onzen tegen-
woordigen custos, die het als de merkwaardigste bijzonderheid in het bezit van
het Genootschap aan den bezoeker plagt voor te stellen.'42 In een nieuwe werke
lijkheid waarin wetenschappelijke systematiek (de uitdrukking is haast pleonas
tisch) de boventoon voerde kon een onaanzienlijk, maar nog ontbrekend inlands
kevertje meer waarde voor de collectie hebben dan een kostbare Egyptische anti
quiteit van duizenden jaren oud.
Ad Maas
377
41 De Marrée, Vogels; De Bruyne, Coleoptera en lepidoptera; De Man, Zoölogische aard. Cursief
in origineel.
42 Feestrede Fokker, 14-15. Cursief in origineel.
