maakt van Pierre Bourdieu's notie van kapitaal. Dit is een nogal globale term
waarmee de middelen die een individu kan bezitten worden bedoeld.13 Het indi
viduele kapitaalbezit bepaalt de economische en sociale agency (handelingsver
mogen) die dat individu kan uitoefenen. Het concept wordt duidelijker als we de
verschillende vormen van kapitaal (economisch, sociaal, cultureel) in acht nemen,
en ons hierbij in het achterhoofd houden dat de waarde die een maatschappij
aan de verschillende vormen van kapitaal hecht van invloed is op de hoeveelheid
sociale (en mijns inziens ook epistemische) mobiliteit. Economisch kapitaal, bij
voorbeeld eigendomsrechten, kan onmiddellijk worden geconverteerd naar geld.
Sociaal kapitaal, zoals een adellijke titel, bestaat uit de sociale verplichtingen en
rechten die het individu een bepaalde plek in de samenleving verschaffen, en kan
onder bepaalde omstandigheden onmiddellijk in geld worden omgezet. Als in een
samenleving vooral economisch en sociaal kapitaal wordt beloond, dan resulteert
dat in weinig sociale mobiliteit.14
Cultureel kapitaal kan in dit opzicht echter zowel bevorderend als belemme
rend werken. Volgens Bourdieu zijn er drie vormen van cultureel kapitaal: beli
chaamd cultureel kapitaal, geobjectiveerd cultureel kapitaal en geïnstitutionali
seerd cultureel kapitaal. Belichaamd cultureel kapitaal bestaat uit de bewust of
onbewust opgedane kennis van het individu - zijn of haar 'culturele rugzak'. In
de geobjectiveerde staat verwijst cultureel kapitaal naar het materiële bezit van
culturele objecten, zoals boeken, instrumenten of schilderijen. Tenslotte refereert
geïnstitutionaliseerd cultureel kapitaal naar de formele erkenning van cultureel
kapitaal door instituties, bijvoorbeeld in de vorm van een academische graad.15
Met Bourdieu's begrip kapitaal als theoretisch kader, en met het Zeeuws Ge
nootschap als historische casestudy, wordt in dit artikel getracht op originele wij
ze een bijdrage te leveren aan de geschiedschrijving over epistemische hiërarchie-
en. Een meer impliciet doel is daarnaast, uiteraard, om iets bij te dragen aan de
kennis over de geschiedenis van het Genootschap.
15 Idem.
Douwe Schipper
397
13 P. Bourdieu, The Forms of Capital. In: J. Richardson (red.), Handbook of Theory and Research
for the Sociology of Education. New York, 1986, 241-258 P. Bourdieu, Les trois états du capital
culturel. In: Actes de la recherche en Sciences Sociales, nr. 30, 1979, 3-6; D. Sturkenboom, Bour
dieu in de provincie. Over wetenschappelijke sociabiliteit en de distinctieve waarde van sekse.
In: De achttiende eeuw, nr. 42.1, 2010, 16-41.
14 Bourdieu, The Forms of Capital; Bourdieu, Les trois états; Sturkenboom, Bourdieu in de pro
vincie.
