La doctrine de la société zélandaise
het bij het rechte eind had en hij vertelde omstandig hoe breed de steun voor zijn
zienswijze inmiddels was, ook bij het Zeeuws Genootschap.
Maar in Haarlem leefden ook andere bezwaren. Zo bleek dat sommige delen van
Beeckmans Journaal al eerder waren uitgegeven: niet alleen de briefwisseling met
Descartes (door De Waard zelf), maar ook het Compendium musicae dat Descar
tes op Nieuwjaar 1619 aan Beeckman had geschonken als teken van hun vriend
schap. En niet onbelangrijk was dat aan het licht kwam dat de broer van Beeck
man, Abraham Beeckman, in 1644, een aantal jaren na de dood van zijn broer, een
selectie van de aantekeningen van Beeckman had uitgegeven in een poging om de
reputatie van zijn broer tegenover de claims van Descartes te redden (hoewel De
scartes dit hevig ontkende, had hij beslissende elementen van zijn natuurfilosofie
aan Beeckman ontleend).30 Voor de Haarlemse Maatschappij stond het daarom
vast dat een integrale publicatie van het journaal niet meer aan de orde was, te
meer daar de financiën van de Maatschappij toch al zwaar werden belast door de
uitgave van de Oeuvres complètes van Huygens. Er zou nog een lange weg afgelegd
moeten worden voordat uiteindelijk in 1939 het eerste van vier delen zou ver
schijnen van het Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 a 1634, publié avec une
introduction et des notes par C. de Waard. Dit was vooral te danken aan het initia
tief van de uitgeverij Martinus Nijhoff; noch de Hollandse Maatschappij noch het
Zeeuws Genootschap hebben substantieel aan die publicatie bijgedragen.
434
Aussi on peut penser que Mr. Fruin, le president de la société zélandaise, archi-
viste de l'état dans notre province et un des premiers historiens de notre pays,
n'aurait pas privé la société d'un mille francs pur faire imprimer mon travail,
s'il croyait le resultat faux. Mais il l'a examiné avec les autres commissaires très
soigneusement et suivi l'impression. Ainsi qu'on pouvait regarder mon travail a
peu près comme la doctrine de la société zélandaise.29
29 De Waard aan Antonio Favaro, Middelburg 31 augustus 1906. Domus Galilaeana - Pisa, Fondo
Favaro, Lettera N. 6729. Het Zeeuws Genootschap demonstreerde haar vertrouwen in de
uitkomsten van De Waards onderzoek door nog voor de publicatie van het boek een restaura
tie-architect te bewegen de gedenksteen in de muur van de Nieuwe Kerk in Middelburg weg
te halen waarop stond te lezen dat op die plek ooit het woonhuis had gestaan van 'Zacharias
Janse, uitvinder der verrekijkers in den jare MDXC'. De Waard aan Favaro, Amsterdam 26 juni
1906. Domus Galilaeana - Pisa, Fondo Favaro, Lettera N. 6725. De steen bevindt zich echter
nog altijd op dezelfde plek! Zie: Zuidervaart, The true inventor, 32, 34.
30 Zie hierover: Klaas van Berkel, Isaac Beeckman on Matter and Motion. Mechanical Philosophy
in the Making. Baltimore, 2013, 74-75.
