onderzoek te komen. Als eenling op een geïsoleerd eiland kreeg hij dat eenvoudig
niet voor elkaar.
In verband met de veldverkenningen voor de nieuwe Geologische kaart van
Nederland schaal 1 50.000 blad 42 Zierikzee, was er in 1937 een belangrijk be
zoek van H.D.M. Burck, geoloog bij de Geologische Stichting in Haarlem. Als
door een wonder bleef de veldkaart van de Geologische Stichting van de Kop
van Schouwen bewaard.26 Tijdens een excursie op 28 september 1937 over het
strand en door de noordelijke stuifvalleien werd Hubregtse bijgepraat over de
stand van de geologische wetenschap. Hubregtse bleef verzamelen en ging bij elk
gegraven gat op westelijk Schouwen kijken. Zijn huisje in Burgh veranderde in
een archeologisch depot. Om een idee van de omvang te krijgen: in 1946 werden
de vondsten in 231 grote 'pakketten' (kartonnen dozen) naar Middelburg vervoerd
en daar toen uitgepakt.
Wel stortte Hubregtse zich op het schrijven van een groot artikel over de
'haymanlanden, waarover zich in Zeeland een polemiek had ontwikkeld.27 De
haaimannen of duinhoeven achter de Schouwse duinen hadden vanwege de on
vruchtbaarheid van de bodem een sterk verlaagde aanslag in de grondbelasting.
De herkomst van het woord haaiman was onbegrepen. De nestor van de histo
rische geografie van Nederland, A.A. Beekman, schreef: 'Er is misschien geen
woord uit de middeleeuwen tot ons gekomen, dat zooveel pennestrijd over zijn
ontstaan en beteekenis heeft uitgelokt als het woord hayman.28 Verwijzend naar
zijn archeologische onderzoek in de duinen, en met gegevens uit de folklore en
het dialect, verdedigde Hubregtse de stelling dat 'hayman' was afgeleid van 'hoog-
man' of Noorman. Het wekt verbazing dat het artikel, zelfs na inkorting tot 103
bladzijden werd geaccepteerd voor het jaarboek Archief van het Zeeuws Ge
nootschap van 1937. Redacteur A. Meerkamp van Embden had het laten bekor
ten. Twee jaar later in 1939 oordeelde neerlandicus en naamkundige P.L. Tack
scherp over het artikel van Hubregtse, omdat 'kaf en koren, los en vast, waar en
26 Deze veldkaart (met geologische en andere waarnemingen) door ir. H.D.M. Burck werd door
Robert van Heeringen in 1997 ingelijst aangetroffen op het kantoor van de Rijks Geologische
Dienst in Deurne. Bij de reorganisatie van deze dienst in Haarlem zijn helaas alle oude veld
kaarten weggegooid. De deelkaarten van de Geologische kaart Schouwen-Duiveland versche
nen in 1943-1944.
5o6
Honderd jaar archeologisch onderzoek op het strand
27 J.A. Hubregtse, De haymanlanden op Schouwen, Walcheren en Westvoorne. In: Archief
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1937, 1-103.
28 A.A. Beekman, Middelnederlandsch Woordenboek, elfde deel, Aanvullingen en verbeteringen.
's-Gravenhage, 1941, 199-205.
