in de duinen rondom de stad.19 Vlissingen behoorde hiermee tot vroegste refor
matorische broedplaatsen in Zeeland en daarmee van de Nederlanden. In Mid
delburg werd in 1574 de officiële eerste Waalse kerk gesticht. Vlissingen volgde
in 1584 en Arnemuiden in 1587.20 Het Franstalige karakter van Vlissingen speelde
een belangrijke rol in de beslissing van Louise de Coligny, weduwe van Willem
van Oranje, om er zich in 1584 met haar zoontje en vier stiefdochters te vestigen.
Zij woonde in het pas gebouwde Prinsenhuis en was zeer begaan met de Frans
gemeenschap in de stad. Zij verbleef er tot 1591. In dat jaar vertrok ze naar Den
Haag. In de jaren tot haar dood in 1620 verbleef ze afwisselend in de Republiek en
in Frankrijk, waar ze de gastvrijheid genoot van het Franse koningshuis.21
In de Scheldestad werden in de periode 1684-1699 tussen de 80 en 90 nieu
we poorters uit Frankrijk ingeschreven.22 Het werkelijke aantal immigranten uit
dat land was een veelvoud daarvan. Doorgaans werden alleen de gezinshoofden
genoteerd en dan nog alleen de nieuwkomers die voldoende financiële middelen
hadden om het poorterschap aan te gaan. Veel immigranten lieten zich niet in
schrijven en werden pas zichtbaar in de bevolkingsregisters bij huwelijk, ouder
schap of overlijden. Bij een gemiddelde gezinsgrootte van drie personen en een
getal van één niet bekende nieuwkomer op iedere geregistreerde poorter, kun
nen er tussen 1684 en 1699 tussen 320 en 360 hugenoten worden geteld die zich
in Vlissingen vestigden. Tussen 1700 en 1715 waren dat er volgens hetzelfde uit
gangspunt nog eens tussen de 100 en de 150. In de gehele periode 1684-1715 moet
het percentage Franse hugenoten in de stad daarmee een kleine 10 procent van de
totale bevolking zijn geweest.
Onder hen bevond zich de stadsarts Izak de Bruas en zijn echtgenote. De Bru-
as was de broer van de moeder van David Henri Gallandat, Anne-Marguerita
de Bruas.23 In 1714 werd in Vlissingen een zoon geboren: Johannes Cristiaan de
Bruas. Deze trad in de voetsporen van zijn vader en leerde in Vlissingen het art-
64
Oprichting van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen
19 C. Rooze-Stouthamer, Hervorming in Zeeland (ca. 1520-1572). Goes, 1996, 137, 143, 154.
20 Bots, Vlucht naar de vrijheid, 51.
21 PJ. Blok, Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel I, 1284-1286. Leiden, 1939;
C. Steutel, De Waalse kerk van Vlissingen. Vlissingen, 2015, 18-19.
22 Gemeente Archief Vlissingen (GAV), nr. 5675, Poorterboek 1600-1699 en nr. 5676,
Poorterboek 1700-1799; Steutel, De Waalse kerk, 14-15.
23 Blok, Nieuw biografisch Woordenboek, I, 481 (voor Bruas) en IV, 626-627 (voor Gallandat). Op
Geneanet is gezocht met de zoekwoordencombinatie gallandat+david+Henry. De zoekresulta
ten leverden ook de gegevens op over de moeder van David: Anne-Marguerita de Bruaz.
De naam Bruas staat daar gespeld als Bruaz. Geraadpleegd op 5 maart 2018 via
https://gw.geneanet.org/.
