Over 'Astronomisten' en 'Konstgenoten'
uit Franeker) en twee achromatische astronomische verrekijkers (resp. van Jesse
Ramsden uit Londen en een ongenoemde maker).56
Een officieel Lectoraat
iii. Fokker
Ondertussen was Leendert Bomme een belangrijke stimulator voor de jonge Jo-
han Pieter Fokker geworden. Met deze Fokker komt er een nieuwe ontwikkeling
in de overdracht van sterrenkundige kennis.57 Want in 1782, kort na zijn afstude
ren aan de Leidse universiteit,58 werd Fokker door de Middelburgse stadsregering
aangesteld tot Lector in de Wis-, Natuur- en Sterrenkunde aan de verder weinig
florissante Illustre School.59 Die leerstoel bestond voordien niet en hij lijkt dan
ook speciaal voor Fokker te zijn gecreëerd. Of Bomme, dan wel Van de Perre,
hierin nog een rol hebben gespeeld, is niet bekend. Het zou goed passen bij de
vele initiatieven die door hen in de jaren 1780 zijn genomen om de wetenschaps
beoefening in Zeeland - althans onder de maatschappelijke bovenlaag - te be
vorderen.60 Het was in elk geval de eerste keer in Zeeland dat verworven weten-
schappelijk-cultureel kapitaal zich in economische zin vertaalde in een betaalde
betrekking. Fokker was daarmee de eerste natuurwetenschappelijke 'professional'
van Zeeland geworden: hij kon immers met die kennis tenminste een deel van zijn
brood verdienen.
142
56 [Bomme], Catalogus (1788), 123.
57 Johan Pieter Fokker was de zoon van de koopman Abraham Fokker (1719-1795) en Johanna
Bartramy (1726-1788). In 1790, kort na zijn huwelijk met Johanna Hoelands (overl. 1815) uit
Axel, kocht hij een huis aan de Seisdam, dat hij na de kruitramp van Leiden in 1807 aan slacht
offers ter bewoning aanbood. Zie: Oprechte Haarlemsche Courant, 24 januari 1807.
58 In Leiden was Fokker opgeleid in de natuurfilosofie en de sterrenkunde door de ook in
Middelburg geboren en getogen hoogleraar Dionysius van de Wijnpersse (1724-1808). Van
de Wijnpersse zelf verliet Middelburg in 1741, toen hij zich als 17-jarige student inschreef aan
de Utrechtse universiteit. Bij het verlaten van de Latijnse School te Middelburg had hij een
lofrede op de stad uitgesproken. Zie: Wijnpersse, Carmen heroicum (1740). In hoeverre hij in
zijn interesse voor de sterrenkunde is gestimuleerd door het Middelburgse observatorium van
De Munck is onbekend.
59 Fokker, Inwijings redevoering (1784). Die aanstelling leverde hem echter niet genoeg inkomen
op en in 1790 haalde hij daarom in Leiden in slechts één maand nog even zijn artsendiploma.
60 Duidelijk is wel dat Fokker al op het Middelburgs Gymnasium als briljante leerling was opgeval
len. Zijn in deftig Latijn gestelde afscheidsrede voor die Latijnse School was in 1778 zelfs uitge
geven met een vererende opdracht aan het Middelburgse stadsbestuur. Zie: Fokker, Dissertatio
historico-critica (1776). Als Leids student had Fokker twee sterrenkundige observaties gepubli
ceerd: (1) Beginzelen der Comeet (1782) en (2) Voorbijgang van Mercurius over de Zon (1782).
