Huib J. Zuidervaart
Maar helaas, ook Fokkers onderwijs was alleen bestemd voor de happy few van
de maatschappelijke bovenlaag. Zijn colleges in het auditorium van de Abdijkerk
werden alleen in het Latijn gegeven. Het lijkt er overigens op dat hij nauwelijks
sterrenkunde heeft gedoceerd. Twee bewaard gebleven dictaten van zijn lessen
onthullen dat hij de nadruk vooral legde op zuivere filosofie.61 Verder was Fokkers
onderwijs betrekkelijk kort van duur. In 1795 raakte hij als patriot betrokken bij
de politieke omwenteling die het begin inluidde van de Bataafse Republiek. Zijn
leven kwam toen in een stroomversnelling. Als een van de homines novi maakte
hij een politieke bliksemcarrière.62 In 1797 werd hij afgevaardigd naar Den Haag
als 'representant van het volk van Zeeland'. Die nieuwe hoedanigheid creëerde
ook nieuwe kansen. Eenmaal terug in de Zeeuwse hoofdstad, verzocht Fokker
de Zeeuwse Staten om in een van de torens van de Abdij een sterrenkundig ob
servatorium te mogen inrichten. Dat lukte. In april 1797 kreeg hij toestemming
tot gebruik van 'den toren staande op het gebouw door den gewezen Raad van
Vlaanderen, ten einde aldaar astronomische operatiën te kunnen doen.63 Daar
richtte hij nu op eigen kosten en met zijn eigen instrumenten een sterrenwacht in.
Een mooi succesje, maar Fokker heeft er slechts sporadisch kunnen waarnemen.
Als parlementariër moest hij begin september 1797 weer in Den Haag zijn en na
de staatsgreep van 22 januari 1798 - waarbij gematigde leden van de Nationale
Vergadering buiten spel werden gezet - werd de letterlijk kleine Fokker plotsklaps
benoemd tot een van de vijf leden van het Uitvoerend Bewind.64 Daarin func
tioneerde hij zelfs heel even als voorzitter. Dat avontuur - in hedendaagse ter
men was hij even 'minister-president' - eindigde op 12 juni 1798, toen een tweede
staatsgreep dit vijftal 'radikalen' afzette, naar verluid zeer tot Fokkers opluchting.
143
61 ZB, handschrift nrs. 6184 6185.
62 Hollestelle e.a., Homines novi (1993), 537-538. Vgl. ook: C. de Waard, in: Nieuw Nederlandsch
Biografisch Woordenboek, 1 (1911), kol. 870-871 en Algemeene Konst- en Letterbode, 1831, nr. 47,
338 en website www.parlement.com.
63 Zeeuws Archief, archief Staten van Zeeland, inv. nr. 856: notulen uitvoerend departement,
deel 1. De toren van de Raad van Vlaanderen lag aan de westzijde van het Abdijplein. Bij de
restauratie van het abdijcomplex in de jaren na de Tweede Wereldoorlog is de toren gerecon
strueerd. Vgl. De Lussanet de la Sablonière, Restauratie (1992), 77-78.
64 Fokker was voorzitter van het Uitvoerend bewind per 1 juni 1798. Tot de tweede staatsgreep
van dat jaar duurde zijn bewind dus slechts 12 dagen. De overige leden van dit Uitvoerend
bewind waren Pieter Vreede, Wybo Fijnje, Stephanus Jacobus van Langen en Barend Wildrik.
Uit deze tijd dateert de volgende typering van Fokker door de Engelse diplomaat Vans Murray:
'Fokker is one of the most diminutive little fellows I ever saw. With his back to you he looks
like a runted thin boy of thirteen". Zie: Peter P. Hill, William Vans Murray, Federalist diplomat:
the shaping of peace with France, 1797-1801, Syracuse NY, 1971, 78.
