'Aanmerkelijk vertier': het economische
belang van de slavenhandel voor
Walcheren, 1755-1780
Gerhard de Kok
In de achttiende eeuw was Walcheren het centrum van de Nederlandse sla
venhandel. Tussen 1730 en 1800 vertrok ongeveer 500 maal een slavenschip
uit Vlissingen of Middelburg, goed voor 65 tot 70 procent van de Nederland
se slavenhandel.1 Het ging om kostbare uitredingen: slavenschepen waren lang
onderweg en hadden waardevolle exportgoederen aan boord. In de tweede helft
van de achttiende eeuw was al snel een investering van 100.000 nodig om een
slavenschip naar West-Afrika te zenden. Omgerekend naar hedendaags geld gaat
het om zo'n miljoen euro.2 De slavenhandel was in de achttiende eeuw een van de
belangrijkste maritieme sectoren van Walcheren. Maar wat betekende dat eigen
lijk voor de lokale economie?
Naar de economische betekenis van enkele andere Europese centra van slaven
handel hebben historici eerder onderzoek gedaan. Zo is de slavenhandel vanuit
Liverpool in verband gebracht met de Industriële Revolutie in de late achttiende
eeuw. Hoewel dat verband niet bewezen is, is het wel zeker dat de slavenhandel
een sleutelrol speelde in de economische ontwikkeling van de stad. Ongeveer een
achtste van de inwoners van Liverpool was erbij betrokken, als zeeman of toele-
193
1 Trans-Atlantic Slave Trade Database (TSTD), Voyages database op: www.slavevoyages.org
(geraadpleegd op 5 maart 2020).
2 Guldencalculator op: www.iisg.nl/hpw/calculate-nl.php (geraadpleegd op 5 maart 2020). Het
gaat om een grove indicatie, want een geldwaardevergelijking over zo'n lange periode kan
onmogelijk nauwkeurig zijn.
