Gerhard de Kok
het cargazoen). Naar Guinea exporteerden slavenhandelaren een grotere varië
teit aan goederen.52
De organisatie van de West-Afrikaanse ruilhandel had grote gevolgen voor de
aanschaf van Europese handelsgoederen door Walcherse slavenhandelaren. Euro
peanen die slaven wilden inkopen, kwamen met de Afrikaanse verkoper eerst
een prijs overeen, die werd uitgedrukt in een gestandaardiseerde rekeneenheid.
Vervolgens gaf de Europeaan handelsgoederen in ruil voor de gekochte mensen,
die ook werden gewaardeerd in dezelfde rekeneenheid. Cruciaal was dat de be
taling altijd geschiedde in 'sortimenten, waarin zowel goedkopere als duurdere
Europese producten zaten. Die variëteit betekende dat slavenhandelaren een heel
divers pakket aan handelsgoederen uit Europa moesten meenemen. Doordat de
prijs van slaven in Afrika vanwege de internationale concurrentie en het beperkte
aanbod steeds steeg, moesten handelaren steeds meer goederen exporteren naar
West-Afrika.53
In hoeverre stimuleerde die exporthandel de lokale economie van Walcheren?
Het belangrijkste en kostbaarste exportgoed was textiel. Aan boord van slaven
schepen bevond zich dan ook altijd een grote hoeveelheid stoffen, in vorm va
riërend van zakdoeken tot grote rollen. Vaak was het prachtig gekleurd Aziatisch
textiel, dat slavenhandelaren kochten op de najaarsveilingen van de VOC in
diverse Nederlandse steden. Ook gespecialiseerde handelskantoren (waaronder
Snouck Hurgronje Louijssen) leverden textiel aan slavenhandelaren. Neder
landse textielververijen verfden soms Aziatisch textiel voor de slavenhandel, maar
dat gebeurde waarschijnlijk niet op Walcheren.54 Slechts een klein deel van het
textiel op Walcherse slavenschepen was volledig in Europa gefabriceerd, vooral in
Engeland en Frankrijk.55 De export van textiel naar West-Afrika door slavenhan
delaren leidde dan ook niet tot het ontstaan van textielfabrieken op Walcheren.
Een ander belangrijk exportproduct had wel gevolgen voor de Walcherse
industrie, namelijk buskruit. Walcheren was in de achttiende eeuw een van de
207
52 Dit blijkt uit de vele bewaard gebleven cargazoenlijsten in het MCC-archief. Zie voor een con-
cept-cargazoenlijst voor zowel Guinea als Loango-Angola: NL-MdbZA, MCC 1008.2, cargalijst
voor de kust van Loango-Angola (scan 2) en cargalijst voor de kust van Guinea (scan 4).
53 NL-HaNA, VWIS 712, brief van het Middelburgse College van Kooplieden aan de WIC kamer
Zeeland, 6 september 1786 (scan 20).
54 De enige Zeeuwse ververij was in Middelburg gevestigd, maar deze werkte vermoedelijk niet
voor slavenhandelaren. Zie: Middelburgsche Courant, 4 juni 1765 en 6 november 1779.
55 Vergelijk: NL-MdbZA, MCC 119, 'Notitie van de cattoene lijnwaaten die in Zeeland meeste
benoodigt zijn, tot den handel op de kust van Africa' (scan 99).
