aan. Op Walcheren kwam dan ook weinig van het toevoegen van waarde aan deze
producten, bijvoorbeeld door de suiker te raffineren. Rond 1770 sloten de laatste
Middelburgse suikerraffinaderijen waarschijnlijk hun deuren.80
Conclusies
De MCC was de grootste slavenhandelaar op Walcheren. Toen deze compagnie in
1781 financieel ten onder dreigde te gaan, kwam het Middelburgse stadsbestuur te
hulp met een lening. De directeuren van de compagnie hadden bij de magistraat
gepleit voor een reddingsplan, door erop te wijzen dat de MCC voor 'aanmerke
lijk vertier' had gezorgd in Middelburg.81 Daarin hadden ze gelijk. De VOC was de
grootste economische speler op Walcheren, een speler die volgens een invloedrijk
artikel in Archiefvan 1989 voor 'veel vertier' zorgde.82 De gezamenlijke activiteiten
van alle slavenhandelaren legden echter een vergelijkbaar gewicht in de schaal.
Tijdens de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) veroverden Britse kapers het
grootste deel van de Walcherse slavenhandelsvloot. In combinatie met de finan
ciële crises van het decennium ervoor was dat een klap die de slavenhandelssector
nooit meer helemaal te boven kwam. Hoewel Walcherse firma's de slavenhandel
na 1784 op kleinschalige wijze hervatten, bleek de internationale concurrentie in
West-Afrika dusdanig te zijn toegenomen dat het boeken van winsten nog lasti
ger was geworden. De verovering van Nederland door het Franse revolutionaire
leger in 1795 bracht de Walcherse slavenhandel praktisch de genadeklap toe.
In de samenleving zijn volop discussies gaande over de effecten van de
trans-Atlantische slavenhandel. Voor een zuivere discussie over de economische
betekenis van deze handel voor Nederland is historisch onderzoek dan ook be
langrijk. Onderzoek naar de impact van de Nederlandse slavenhandel tijdens het
absolute hoogtepunt ervan richt zich onvermijdelijk op Walcheren. Wie alleen
naar de gemiddelde winstcijfers van de slavenhandel kijkt, mist het werkelijke
belang van deze handelstak. Alleen rond 1760 waren de winsten van Walcher-
se slavenreizen door tijdelijke omstandigheden in de internationale politiek zeer
214
Het economische belang van de slavenhandel voor Walcheren, 1755-1780
80 NL-MdbZA, Verzameling Daniël Radermacher 12, Balance op 't grootboek van den Heere Mr.
D. Radermacher, 1 januari 1769. Het jaar erop verdwijnt zijn aandeel in de lokale suikerraffina
derijen.
81 NL-MdbZA, MCC 108, rekest aan 'de Edele Achtbare Heeren Burgemeesters, Schepenen en
Raaden der stad Middelburg' (vanaf scan 33).
82 Victor Enthoven, Veel vertier. De Verenigde Oostindische Compagnie in Zeeland. Een eco
nomische reus op Walcheren. In: Archief. Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen, 1989, 49-127.
