Schenking grond
Het gildebestuur bestond na de Reformatie uit twee dekens: Blaes Evers en mees
ter Pieter Cuyper, die door 'bidden' van de gildebroeders ook de ontvangst deden,
dus de financiële zaken behandelden. Verder zijn in dit oudste registertje, met
als omslag een stuk perkament afkomstig van een gezangboek uit de katholieke
periode, een overzicht van de bezittingen en het beheer daarvan opgenomen.23
Hieruit blijkt dat in 1575, dus al voor de Reformatie, door Cornelis Willems Smit
zaliger een stuk grond was geschonken.. Nadien volgen meerdere schenkingen
van grond en ook andere giften die, zoals in 1586 uitdrukkelijk wordt gesteld, uit
'louter liberalicheit' waren gedaan. Vermoedelijk is deze vrijgevigheid zo met na
druk gesteld, omdat er geen verplichtingen tegenover stonden. Wanneer iemand
door een armbestuur werd ondersteund of in het gasthuis werd opgenomen, ver
vielen na het overlijden zijn bezittingen aan die instellingen. Mogelijk was dit ook
zo bij bezittingen van gildebroeders die niet terugkeerden van hun pelgrimage.
Verder worden er uitgaven vermeld die de eerste tijd veelal alleen betrekking heb
ben op de koop van bier. In 1589 werd ruim 4 Vlaams uitgegeven voor bier, doch
ook voor vlees, hesp, brood, boter en de gage voor Crijn de Naayer.24 Wat hij voor
de 1 schelling en 8 penningen deed is niet vermeld; mogelijk was hij bode. Ook
nadien betreffen de meeste uitgaven de maaltijden en verteringen, die in de eerste
decennia ten huize van een van de gildebroeders plaatsvonden. In 1635 bepaalden
de negen gildebroeders bij loting wie er de komende jaren voor de jaarlijkse maal
tijd moest zorgen. Dit gildelid was dat jaar dan als ontvanger verantwoordelijk
voor de financiën van het gilde. De eerste beurt was voor een vrouw, Aechtken
Helle, die in 1636 de maaltijd verzorgde en de geldzaken afwikkelde. Zij deed dus
opvallend genoeg als vrouw volledig mee. Een vaste datum voor de gildemaaltij-
den was er niet. Veelal zal deze hebben plaatsgevonden na de oogst in de tweede
helft van het jaar. Hoe groot het gezelschap was dat aan de maaltijd deelnam, is
ook niet bekend.
Zilveren gildebeker
Na 1588 veranderde de economische situatie van de Republiek der Zeven Verenig
de Nederlanden in positieve zin. Het toegenomen vertrouwen in de toekomst is
ook op het eiland Tholen te zien. De toren van het stadhuis in Tholen kreeg in 1592
36
Het Sint-Jacobsgilde in Sint-Maartensdijk
23 GAT, Archief Sint-Jacobsgilde in Archief stad en gemeente Sint-Maartensdijk, 1577-1936, inv.
nr. 1042.
24 Hesp is een achterschenkel van een varken.
