een jaar later met een 'jonge man, geen gildebroeder, waardoor de noodzaak om
in het gilde te blijven niet meer zo groot zal zijn geweest.
Goederen voor armen
Aan de vooravond van wat in de 'vaderlandse geschiedenis' bekend staat als het
rampjaar trekken de broeders zich het lot van de armen aan. Wat daarvoor de re
den is geweest, is niet duidelijk. De winter was lang en er dreigde een inval van het
Engelse en het Franse leger en de legers van de bisdommen Keulen en Munster.
Op Nederlandse bodem begonnen de vijandelijkheden op 12 juni 1672, toen een
Frans leger bij Lobith de grens overstak. Het volk was redeloos, de regering rade
loos en het land reddeloos. Na het afhoren van de rekening op 26 februari 1672
besloten de broeders om
Wat dat voorgaande besluit was, is niet bekend. Omdat in 'dese jegenwoordige
tijt eenige schamele kinderen seer naact en bloot zijn, werden gildebroeder en
stadssecretaris Johan van Oost, en deken Pieter Couwenhoven gemachtigd om
daar waar de nood het hoogst was naar goedvinden te handelen. Uit de eind dat
jaar gesloten rekening blijkt dat men vrijwel direct is begonnen met het uitdelen
van winkelwaar. Ook liet het gilde kleding en schoenen maken. Behalve de uitgave
van 10 aan bode en tavenier Jacob Houtenee voor hetgeen de broeders te zijnen
huize hadden verteerd, zijn de overige uitgaven ter grootte van ruim 17 vermoe
delijk allen toe te schrijven aan giften aan armen. Ook in de rekeningen nadien
staan uitgaven voor kleding en winkelwaar.
Naasting grondbezit dreigt33
Hoeveel land het gilde bezat, is uit de gilderekeningen niet goed op te maken.
Het grondbelastingsregister, de zogenaamde 'overloper, van 1714 van Sint-Maar
tensdijk noemt echter tien percelen van 100 roeden tot ruim 2 gemet.34 In totaal
46
Het Sint-Jacobsgilde in Sint-Maartensdijk
tegen de volgende winter sulcken order te beramen ende expensien te doen aen
arme luyden als de noot sal vereyssen ende onse casse sal connen verdragen
volgens onse vorige resolutie ende goede intentie.
33 GAT, Archief Sint-Jacobsgilde in Archief stad en gemeente Sint-Maartensdijk, 1577-1936, inv.
nr. 1043.
34 GAT, Archief stad en gemeente Sint-Maartensdijk, 1577-1936, inv.nr. 215a.
