Het dagboek van Samuel de Wind (1742-1803), stadsvroedmeester te Middelburg
tussen leden van de families De Wind, Tak en Dobbelaer. Samuels zus Elisabeth
was getrouwd met een broer van zijn vrouw. Ook bij haar bevallingen is hij de
verloskundige. Haar tweede kind wordt voorspoedig geboren. De derde bevalling
eindigt catastrofaal: zus Elisabeth overlijdt ten gevolge van een bloeding. Samuel
beschrijft het dagenlange verloop uitvoerig in het dagboek.15 Dit drama treft hem
diep. 'Tot mijn grootste droefheid en hartzeer nam haar leven een einde, noteert
hij in het dagboek. Het is voor hem een periode van uiteenlopende emoties, want
nog geen week later staat hij bij het kraambed van zijn vrouw Cornelia als hun
zoon Boudewijn geboren wordt.
Geheel in lijn met de familietraditie gaan beide zonen te Leiden geneeskunde
studeren. Zoon Paulus studeert af in 1790 en wordt het volgende jaar al benoemd
tot stadsvroedmeester in Middelburg. Vader Samuel trekt zich dan geleidelijk aan
terug. Maar als in 1792 Paulus' eerste kind geboren wordt, verlost Samuel nog wel
zijn schoondochter bij de bevalling. Het is een verlossing waarbij Samuel de ver
lostang hanteert. 'Wij hebben dit kind Samuel genoemd, naa zijn vaaders vaader,
zijnde d'aanteekenaar van dit Diarium, noteert hij trots in het dagboek. Helaas
overlijdt zoon Paulus al in 1797 op 29-jarige leeftijd. Wanneer zoon Boudewijn en
kele jaren na zijn oudere broer in Leiden studeert, is verloskunde inmiddels een
universitair vak geworden. Hij volgt de colleges bij M.S. du Pui, de net benoemde
eerste hoogleraar verloskunde en chirurgie.16 Ook het praktisch onderwijs in de
verloskunde is dan door Du Pui ingevoerd: vanaf 1791 konden studenten bevallin
gen doen bij arme vrouwen thuis en vanaf 1799 in het Nosocomium Academicum,
het academische ziekenhuisje aan het Pieterskerkhof.17 Boudewijn voegt de naam
van zijn moeder Dobbelaer toe aan zijn achternaam en trouwt met zijn achternicht
Elisabeth de Wind. In 1799 vestigt zich in Middelburg, in het familiehuis 'De Jonge
Jacob' in de St Jansstraat. Als stadsvroedmeester volgt hij zijn overleden broer Pau-
lus op. In die hoedanigheid is hij bij de laatste gecompliceerde bevallingen, die in
het dagboek van zijn vader zijn beschreven. Vader Samuel assisteert zo aan het eind
van zijn loopbaan zijn jongste zoon. Op 23 februari 1803 overlijdt Samuel de Wind:
'Hij eindigde zijn voor de Maatschappij nuttig en arbeidzaam leven in den ouder-
6o
15 Het is één van de langste verslagen uit het dagboek (nr. 142), beschreven onder het kopje moe-
dersterfte.
16 De dictaten 1794-1796, die Boudewijn van de colleges van M.S. du Pui maakte, zijn bewaard
gebleven in de ZB hs.nrs. 6177 en 6191.
17 M.M. Lamens - van Malenstein, Oefening en Bespiegeling, Het verloskunde onderwijs van M.S.
du Pui (1754-1834) te Leiden, Rotterdam, 1997 (dissertatie). Dit boek is tevens gebruikt als bron
voor informatie over de verloskundige stand van zaken in de achttiende eeuw.
