dom van 60 jaaren en ruim vier maanden na een ziekte van negen dagen, schrijft de
Middelburgsche Courant.18 Boudewijn overlijdt in 1818 op 43-jarige leeftijd. Diens
zoon, ook een Samuel, overlijdt kinderloos, 'zodat met hem een geslacht uitsterft
waarvan gezegd kan worden dat het met eer heeft bestaan en waarop Zeeland roe
men mag, aldus een herdenkingsartikel over het geslacht De Wind in 1889.19
Samuel de Wind heeft een biografie over zijn vader geschreven.20 Ook zijn
een aantal brieven, aantekeningen en medische verhandelingen van zijn hand be
waard gebleven zoals twee manuscripten over de chirurgische behandeling van
blaasstenen.21 Hij werd lid van het in 1769 opgerichte Zeeuws Genootschap der
Wetenschappen en hield daar een aantal voordrachten; een daarvan is door zijn
dochter Elisabeth uitgeschreven.22 Bijzonder is de beschrijving van een kind met
een aangeboren afwijking, die ook in het dagboek voorkomt en in de Verhande
lingen van het Genootschap werd gepubliceerd.23
Het Dagboek
Het verloskundig dagboek, Diarium Obstetricium, zoals De Wind op het titelblad
heeft genoteerd, bestaat uit twee in roodleren kaft gebonden bandjes. Zijn hand
schrift is regelmatig en hij schrijft in het Nederlands van die tijd, met hier en daar
een Latijnse medische term of Frans woord.24 Bij een beklemd hoofd gebruikt hij
bijvoorbeeld beeldend het Franse woord 'enclavement' (ingesloten ligging). Met
een verlostang 'declaveert '(bevrijdt) hij dan het hoofd. Om de afwijkende ligging
van een kind duidelijk te maken, heeft hij enkele fraaie tekeningen toegevoegd.
Mely van Malenstein
6l
18 Middelburgsche Courant, 26 februari 1803.
19 Frederik Nagtglas, Middelburgsche Courant, 27 maart 1889.
20 ZB, hs.nr. 2643, circa 1790. C.M. Verkroost heeft het handschrift getranscribeerd, geanno
teerd en gepubliceerd: De levensbeschrijving van de Zeeuwse arts Paulus de Wind (1714-1771)
door zijn zoon Samuel: Summarium vitae Pauli Windii. In: Archief. Mededelingen Koninklijks
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1974 11-22.
21 ZB, hs.nrs. 6263 en 6264 Lithotomia sive sectio calculi, pars prima (1772-1792) en pars altera
(1792-1800). hs.nr. 4500 Verhandeling over de steen en 'tgraveel, concept van lezing voor het
Zeeuws Genootschap, 1796 en hs.nr. 6113 Catalogus instrumenten voor het steensnijden. ZB en
hs.nr. 2798. Verhandeling over de hermaphrodieten, 1791. Lezing voor het Zeeuws Genootschap;
met voorbeelden uit het planten en dierenrijk, literatuuroverzicht en, eigen waarneming.
22 ZB, hs.nr. 4403 De Monstris. Over afwijkingen bij planten, dieren en mensen, 1789.
23 ZB, hs.nr. 4810: Waarneeming omtrent een eerstgebooren kind, daarvan de ingewanden zig
buiten de buik bevonden, 1768. In: Verhandelingen van het Zeeuws Genootschap der Weten
schappen I, 1769, 592-594.
24 Voor anatomische structuren gebruikt hij de Latijnse termen, zoals uterus voor baarmoeder en
peritoneum voor buikvlies. Ook voor aandoeningen, bijvoorbeeldfebris continua of - remit-
tens, koorts die voortdurend of terugkerend is.
