een ultimum refugium bij moederlijke 'zwakte! De winst voor het kind is bij deze
handeling beperkt: slechts negen kinderen (17%) overleven de ingreep, ondanks
pogingen tot reanimatie. Daarentegen overleeft wel 80 van de vrouwen deze
behandeling. Navrant is een verslag waarin het kind de ingreep overleeft, terwijl
de moeder op de derde dag na de verlossing overlijdt door bloedverlies en zwakte.
Ze kreeg op 36-jarige leeftijd haar twintigste kind!74
Het nageboorte tijdperk
Als een kind ter wereld is gekomen, wordt vervolgens na enige tijd de nageboorte
(placenta) geboren. Hoe er in die tussentijd, het nageboorte tijdperk, gehandeld
moest worden, was in de achttiende eeuw zeer controversieel. Uit angst voor ern
stige bloedingen, die in die tijd potentieel dodelijk waren, was aan het begin van
de achttiende eeuw het beleid in het nageboorte tijdperk zeer actief. Het ver
anderde geleidelijk wel naar meer afwachtend. Terwijl de bekende Hendrik van
Deventer in zijn 'Nieuw Ligt' (1701) en de Leidse stadsvroedmeester Denijs er nog
Mely van Malenstein
85
74 Voor deze verlossing (Verslag nr. 163) werd De Wind 'verzogt medeterijden naar Oost-Souburg'.
/('Su/r/
Afbeelding 6. Tekening bij de 58ste verlossing in het
eerste deel van het Diarium Obstetricum van Samuel
de Wind.
