Als een vrouw tijdens een verlossing overleed was dat - ongeacht haar maat
schappelijke positie - altijd een dramatische gebeurtenis die ook De Wind niet
onberoerd liet. Tegelijkertijd aanvaardde hij het als een gegeven dat bijna de helft
van de kinderen de gecompliceerde verlossingen niet overleefde. Bij de minste
twijfel of het kind dood of levend was, deed hij wel pogingen tot reanimeren op
de wijze van die tijd en was trots wanneer dat lukte.
In dit artikel is een beeld geschetst van de dagelijkse verloskundige praktijk en
dan vooral van de problemen tijdens de bevallingen. En de vrouwen? Hoe graag
zouden we ook te weten komen wat hun ervaringen waren. Hun 'arbeid' en de
moeite waarmee ze hun kinderen ter wereld brachten, vormen de spil waarom
alles draait, maar hoe zij dat beleefden is een onderwerp voor nieuw onderzoek.
Bijlage:
Transcriptie (door J.G.W. Gispen) verslag Sectio Cesarea beschreven in Diarium
Obstetricum Samuel de Wind.
Mely van Malenstein
95
295ste Verlossing.
Sectio Cesarea
Den 15 februari 1791 verrigte[de] ik met dhr de Puijt, d'opera-
tie van de Sectio Cesarea aan de vrouw van mr de Neef, bakker
in de langeville zijnde zoodaanig door de rachitis van bekken
misvormd - dat d'opperste inga[ng] of diameter over het schaam-
been naar den uitstek van t os sa- crum, naauwelijks 1\ duim
bereijkte en niet tegenstaande zij reeds 2 dagen in arbeid ge-
zeeten had en het kind voldraagen was, er naauwelijks eenige
verwijdering van de mond van de baarmoeder of indringing van
het hoofd van [t] kind in het kleijne bekken plaats had -
D'operatie geschiedde vrij spoedig en het kind t geen een zoon
was, scheen nog korts te vooren geleeft te hebben, dan welke
moeijte ook aangewend wierd zoo met het inblaazen van Tabaks
rook &c bleef het egter dood -
dhr de Puijt welke d'insnijding of incisie op
184
den buijk deed, nam dezelve van de spina van t os ileum schuins
naa de naavel gaande, dan op het oogenblijk dat hij in de
buijk penetreerde kroop het intestinum ileum reeds door de wond
- zoo dat genoodzaakt waaren de darm[en] met moeijte tegen te
houden, t'geen egter niet dan met herhaaling geschiede - de
baarmoeder geopend zijnde haalde ik het kind bij de voeten uit
- de bloedstorting was ongemeen weijnig naar rato van de groote
van d'incisie, ook hield dezelve op naa dat de naage boorte
meede was uitgehaald - de darmen weder ingebragt zijnde - wierd
de wond met vier hegtin gen aan den anderen gebragt -en de
vrouw te bed gelegt zijnde was booven verwagting present Den
eersten nagt passeerde zonder merkelijke toevallen jaa zelfs
den volgenden morgen vroeg zij om een timptje, t welk zij nog
met smaak nuttigde, dan s avonds om 6 uuren wierd zij ijlhoof
dig en stierf 2 uuren daarnaa - hebbende zoo voor als naa
d'operatie [zig] zeer kloekmoedig gedraagen. zij was zeer
kleijn van statuur en had omtrend den ouderdom van 26 jaaren
bereijkt -
