eigen stand-in. Napoleon als heraut van de ultieme charade: een
waardige prelude op het operette-koningschap van Elba.
Een deel van de boeken kwam nog van Fontainebleau, sommige
waren besteld in Frankrijk, in Florence, Rome en andere Italiaanse
steden. Onder deze boeken, zo lees ik later bij Norman Mackenzie
(The Escape from Elba, 1982), bevinden zich werken die in de ban
waren gedaan door Napoleons eigen imperiale censuur. Dit is toch
een prachtig historisch vignet: de keizer zonder imperium grasduint
in zijn Elbaanse bibliotheekje in de verboden boeken en concludeert
dat ze in 't algemeen verrassend onschadelijk zijn. Het verbod op deze
boeken heeft ze eigenlijk boven zichzelf uitgetild, doordat ze hun
subversief belang ontleenden juist en alleen aan de imperiale ban.
Eenzelfde twijfelachtige verheffing onderging de literaire society-diva
Madame De Staël door de hand van Napoleon. Mooi, dominant, al
tijd aan het woord. Kwaliteiten die de Corsicaanse macho voerden tot
het oordeel 'manwijf'; de wederzijdse aversie culmineerde met De
Staëls verbanning in 1803. Tot de laatste dagen van Sint-Helena moet
Bonaparte met genoegen op dit wapenfeit hebben teruggezien.
3
Een bezoeker van Mulini, vroeg in 1815, noteerde: Tk herinnerde me
de luxe van de keizerlijke paleizen, en de vergelijking ontlokte me een
diepe zucht.' Hoe passend en letterlijk over te nemen is deze opmer
king ook voor de hedendaagse bezoeker. Vrijwel alles in dit museum
doet sjofel, stoffig, verbleekt of verwaarloosd aan. Maar de tuin is
indrukwekkend en van schelle mediterrane pracht. Hoog boven de
zee een ommuurd lusthof met oleander, yucca, wit schetterend beeld
houwwerk (o.a. Minerva en de imperiale adelaar). Een paar treden
leiden naar een plateau met enkele stenen bankjes, dat een perfect
uitzicht biedt over de Tyrreense zee, een stuk van Elba's noordkust en,
ver naar het noorden, de voor Napoleon tantaliserende kust van het
continent.
Het biglietto d'mgresso voor de villa, het eenheidskaartje dat de Ita
liaanse Republiek heeft gedrukt voor haar musea op het gebied van
architectuur, archeologie, geschiedenis en kunst, laat een drastische
ingreep zien. Ook in dit museum is de oude entreeprijs (3000 lire)
middels een eenvoudige stempelslag verdubbeld. Zo wordt vermoe
delijk een deel van de fondsen gewonnen om de hele zaak eens flink
9
