Sacrament van de Sneeuw
Het kind dat in alle ernst met huiver en respect voor het sacrale wordt
grootgebracht zal de vallende sneeuw die hij op zijn uitgestoken tong
laat smelten, makkelijk in verband brengen met het ontvangen van
de hostie. Ook in dit ritueel van het ontvangen van de eerste sneeuw
zal hij iets ondergaan van de mystieke versmelting met het sacrale.
Vandaar dat de dichter nog kan spreken van het sacrament van de
sneeuw. Alleen in zijn dichterlijke taal is het wonder van de mystieke
eenwording nog aanwezig.Door het woord alleen creëert hij de
onzichtbare werkelijkheid. De dichter heeft a.h.w. de taak van de
priester overgenomen. De filosoof en dichter Thomas van Aquino
dicht in zijn latijnse hymne op het Sacrament: 'Visus, tactus, gustus
in te fallitur, sed auditu solo tuto creditur': gezicht, gehoor en smaak
vergissen zich in u, maar door het gehoor alleen wordt met zekerheid
geloofd.' Dat wil zeggen door de macht en op het gezag van het
woord blijft de onzichtbare werkelijkheid in stand. Dat is precies wat
de dichter doet; door zijn metaforische taal maakt hij de onzichtbare
werkelijkheid zichtbaar; in zijn dichterlijke taal heeft de versmelting
plaats van het subject met die onbekende werkelijkheid. De bundel
Het Sacrament van de Sneeuw opent met het titelgedicht. Dit gedicht
evoceert niet alleen het sacrale karakter van het eerste gedicht, maar
suggereert ook door de daaraan ontleende titel voor de hele bundel de
sacraliteit van het hele poëtische proces en van alle volgende ge
dichten. In de ruimte tussen het eerste gedicht en het laatste dat het
strijdlustige credo 'Poëzie is oorlog' als titel meekreeg, is deze poëzie
een poging het mystieke moment van eenwording van het subject
(dichter en lezer) met de onzichtbare werkelijkheid te realiseren. Door
de magie van de taal en in de taal alleen is dit moment van extase
mogelijk.
De structuur
Ogenschijnlijk is er bij eerste lezing van de bundel weinig consis
tentie in het geheel te bespeuren. Het zou kunnen dat de dichter een
gewone chronologische volgorde naar de tijd van ontstaan van elk
gedicht afzonderlijk heeft aangehouden. In dat geval zou er sprake
zijn van een weinig opzettelijke compositie en zou men hoogstens
kunnen spreken van een zekere parallellie tussen leven en werk.
Bij aandachtig lezen valt er echter in de thematiek een aantal samen
hangende onderdelen te ontdekken, wat de conclusie wettigt dat de
dichter weloverwogen te werk is gegaan. Zowel de samenhang van die
17
