voorstelling van ons. De manifestatie van het Gans Andere kan
daarbij worden gereduceerd tot een hersenstoornis, of desnoods
verklarend worden omschreven als 'wereldstoornis': min of meer per
ongeluk ontstaat 'waarneming' van de versluierde zijnsgrond, van de
krachtbron van alle verschijnselen; een waarneming die even de
scheidingswanden doet wegvallen, zodat het van geen enkel belang
meer is wie of wat nu eigenlijk wie of wat projecteert. - En misschien
is het Gans Andere wel de groteske schaduw van onze eigen
vervreemding, van het angstige besef van onze eindigheid, die nu en
dan verkillend over ons beperkte blikveld valt alsof een enorme wolk
voor de zon is geschoven.
5.
Voor het bezweren van de dodelijke val waarin we allemaal sinds
onze conceptie zitten en het vastleggen van de numineuze ervaring
die we desondanks kunnen hebben - de val kan een doorgang zijn -
hebben we de Mythe met alle tijdgebonden derivaten, zoals het
SF-verhaal. En voor de al of niet schroomvolle benadering van het
numineuze is er de cultus. De SF&F, de science fiction fantasy, heeft
als schijnbaar profane aangelegenheid niets van doen met religieuze
rituelen, al zijn er SF-auteurs die carrière maakten in de pseudoreligie,
zoals Ron Hubbard, grondlegger van de scientology. Maar als
substituut voor de rite heeft men zich gewend tot de ceremonie, het
profane ritueel. Daarom misschien het woud van tekens en symbolen
waarin de subcultuur van het SF-fandom rondwaart; de hiërarchie
van medewerkers aan 'cons' (conventies), de biddings, awards,
spelen, toastmasters, officiële banketten en wat dies meer zij.
Om 'waarheid' of 'zuiverheid' gaat het daarbij net zomin als in de
santenkraam van de collectieve religieuze praktijk. Er is pulp en
volkse heisa, kermis, zang en dans, èn er is folterend zelfonderzoek en
nobele spiritualiteit. De practicant moet zelf maar uitmaken in welke
hoek hij zich 't liefst begeeft; maar elke tempel heeft zijn wisselaars.
Misschien moet hij dus acht slaan op wat Erik van Ruysbeek in
Diogenes voor de drempel (1971) schreef over zijn ervaringen met de H.
Moederkerk: 'Ze praatten mij zot maar tenslotte was ik mijn geld
kwijt.'
9
