Strofe 2
Bij strofe 2 stuiten we op dezelfde moeilijkheid wat betreft de ver
taling van gheselscap door vriendschap. Dat zou op zich weer accep
tabel zijn, als er niet een mogelijkheid was om gezelschap gewoon in
de vertaling over te nemen. Het moderne Nederlandse woord gezel
schap heeft veel van zijn betekenissen van het Middelnederlandse
woord gheselscap bewaard. Maar belangrijker is het feit dat het
woord gheselscap het sleutelwoord is om de betekenis van de vol
gende versregel te ontsluiten. Deze luidt nl.: "Het sceen teen moeste
ghestorven sijn." Letterlijk staat er: Het scheen dat er te enen te
zanten) gestorven moest worden. Het Middelnederlands gebruikt
hier weer een onpersoonlijke constructie. Gheselscap duidt op
samenzijn en niet in eerste instantie op vriendschap. "Het gezel
schap was zo goed en innig dat het scheen dat wij samen zouden
moeten sterven" zou de enig juiste vertaling zijn. Met de vertaling:
"het leek wel even of de dood niet bestond" reikt de vertaler zichzelf
een brevet van onvermogen uit.
De vertaling van de daaropvolgende versregels toont weer aan dat de
vertaler gewoon het simpele handwerk niet beheerst. De troon
betekent in het Middelnederlands vrijwel altijd de hemel (zie Ver
dam, Handwoordenboek). De vertaling: "Nu heb je bij Gods troon een
plaats gekregen" is dus een foutieve en tevens uiterst stuntelige om
schrijving van "Nu ben je in de hemel opgenomen."
"Omstraald door het helderste licht" parafraseert de vertaler verder.
Zo'n vertaling is mij een volkomen raadsel. Hier is gewoon sprake
van een vertaalcalamiteit. Wat is er mooier dan de comparatief
"claerre dan der zonnen scijn" gewoon simpel te vertalen als "hel
derder dan het licht van de zon". De oorspronkelijke metafoor van
de zon is dan behouden. Die is trouwens typisch middeleeuws: het
licht van de hemel is helderder dan het licht van de zon.
Strofe 4
In de vierde strofe komt de vertaling weer moeizaam op gang. Op
een slordige manier worden de twee eerste regels samengetrokken,
zonder enig respect voor de functionele apartheid en de afzonder
lijke schoonheid van deze nevengeschikte regels. In goed Nederlands
proza overgezet staat er: "Nu bid voor mij; ik moet nog sterven en
pijn lijden in deze wereld." Waarom deze voor iedereen verstaanbare
verzen tot de regels van een goedkope smartlap moeten verworden is
me wederom een raadsel. "Ik moet nog moeizaam verder de pijn van
12
