Wim Hessels en het Calvinisme
In zijn korte leven heeft Hessels ondanks zijn zwakke gezondheid
literair veel gepresteerd. Hij publiceerde een vijftal dichtbundels.
Tussen 1929 en 1949 schreef hij een groot aantal opstellen over
poëzie en proza voor de Nederlandse en Zuid-Afrikaanse pers. Hij
nam actief deel aan het literaire leven in Zuid-Afrika, was een van
de oprichters en redacteuren, o.a. met de in Nederland wonende
dichteres Elisabeth Eybers, van het tijdschrift Standpunte. Ook
Hessels vrouw, Roelien Stagger, werkte aan dit tijdschrift mee, dat
een vernieuwende invloed had op de Zuid-Afrikaanse letteren van
die jaren. De gebroeders Van Wijk Louw, Dirk Opperman, Uys
Krige hebben aan dit tijdschrift meegewerkt en het tot bloei
gebracht. Ook de in Zuid-Afrika wonende dichter Jan Greshoff was
erbij betrokken.
Het gedicht 'Calvinisme', waar ik de eerste regels van heb geciteerd
aan het begin van mijn essay, geeft aanleiding om te denken dat
Hessels een rechtzinnige calvinist is gebleven. In enkele bespre
kingen van zijn werk wordt hij dan ook een orthodox calvinist
genoemd. Op grond van zijn hele oeuvre zal ik vaststellen dat hij
zeker niet tot de orthodoxie heeft behoord, integendeel dat hij een
tolerant en liberaal protestant is geweest en dat hij veeleer een
homo religiosus was die toevallig ook protestant was. Het gedicht
'Calvinisme' is opgenomen in zijn laatste bundel Rekenschap, die
in 1944 in Zuid-Afrika verscheen. Het wekt de schijn dat het calvi
nisme zijn leven beheerst heeft, maar ik heb goede gronden om aan
te nemen dat dit niet zo is.
Calvinisme
Gij waart,o Huis,
een blok van angst, doorruist van orgelklank;
het licht dat u doorscheen was hemelblank
maar in uw hoeken hurkte steeds de vrees.
Gij waart gelegen in een droomstil dal
tussen de hoge bergen van Gods Toorn;
uw muren grensden aan des hemels koren
en aan de hel.
9
