Ik bedoel, aan het negeren van uw eerste poëzie. Als ik eerlijk moet
zijn, en dat gaat me in november gemakkelijker af dan in andere
maanden, dan maakt de retoriek van de eerste gedichten in com
binatie met het archaïsche taalgebruik weinig indruk op me. Uw
gedichten over het leven overtuigen me niet. Ze zijn voor mij zo
goed als dood.
Uw gedichten over de dood daarentegen..., u begrijpt al waar ik
naar toe wil, zijn springlevend. Kaal en indrukwekkend als platanen
in de herfst.
'November' is een van de bekendste gedichten uit de Nederlandse
poëzie, maar dat is voor u misschien oud nieuws. De slotregels:
'Altijd november, altijd regen,
Altijd dit lege hart, altijd.'
staan in ieder geval gegrift in ons collectieve onderbewuste.
Of is het andersom: verwoordt het vers wat daar al duizenden jaren
vastlag.
Het is naar aanleiding van dit gedicht dat ik u schrijf.
Ik weet, november (slachtmaand) is geen opgewekte maand zoals
mei of augustus. Het feit dat de maand begint met Allerzielen, dag
van de doden, berust niet op toeval. Maar mede door uw vers is
november treuriger en desolater geworden, in ieder geval voor
poëzieliefhebbers.
Als ik op het ogenblik naar buiten kijk, dan moet ik constateren dat
werkelijkheid en verdichting samenvloeien. De hemel is doeltref
fend grauw. Sintels! De wind is gaan liggen. Redding lijkt uitge
sloten. En toch kan november ook hartstochtelijk tekeergaan. Wat
een geluk als je toevallig met zo'n bevlogen dag te maken krijgt.
Hoe weldadig is het niet om een gierende storm op te zoeken en
daar een tijd in rond te dolen. Het feest van de afbraak meemaken,
uitzicht hebben op de dood, de leegte vieren: een goedkopere en
eenvoudiger vorm van religie of therapie bestaat er naar mijn me
ning niet. De argeloze wandelaar komt korte tijd in het bezit van
een soort alomtegenwoordigheid. (Zo'n trip kan thuis desnoods
worden afgerond met behulp van drank en rookwaar.)
Heer Bloem, ik verwijt u geen eenzijdigheid en ik pleit zeker niet
voor een 'positievere' benadering. Wat ik wilde was met u een wei
nig ouwehoeren over november. Uw gedicht November geeft aan
alle poëzie of gedachten over die maand de voorzet. Altijd. Daar
voor dank ik u.
42
