Mail-art nu
Carola van der Heyden
Communicatie en sociale context zijn begrippen die voortdurend
opduiken binnen de actuele kunst. Het zijn echter ook woorden die
kenmerkend voor mail-art zijn. Maar hoe eigentijds is mail-art?
In de jaren tachtig had mail-art, de wereldwijde interactie per post
tussen kunstenaars, voor veel deelnemers nog een duidelijke func
tie. De 'muur' was nog niet gevallen. Voor menig kunstenaar uit het
Oostblok bleek mail-art de enige kunstvorm om met Westerse kunst
en kunstenaars in contact te komen.
Tegelijk echter deed nieuwe communicatieapparatuur zijn intrede:
de fax, de computer. Er ontstonden speciale projecten voor de fax
en tijdschriftjes die via een modem te lezen waren.
Tegenwoordig, in de jaren negentig, is mail-art in een totaal ander
communicatiekader terechtgekomen. Alleen tijdens de oorlog in
voormalig Joegoslavië bleek nog even dat mail-art een krachtig com
municatiemiddel kan zijn in een onvrij land.
De fax, het internet en de cd-rom vervangen langzamerhand de
ouderwetse kanalen van de mail-art. Toch blijft de bekende mail-
artist Guy Bleus zijn projecten per post organiseren, maar zijn cata
logus steekt hij al in een modern jasje. Hij presenteert die namelijk
als cd-rom, terwijl juist zijn catalogi in boekvorm zo mooi waren.
Zelf beleef ik overigens meer plezier aan het bladeren in een boek,
dan aan het bekijken van een cd-rom.
Tijdens de Documenta van 1997 bleek de Franpaise Catharine David
de accenten van deze mammoettentoonstelling te leggen op begrip
pen als globalisering, urbanisatie, taal, stedelijke cultuur en commu
nicatie. Er waren nauwelijks werken van de van oudsher traditionele
materialen, zoals doek en verf, hout, brons of steen te zien. De na
druk lag op foto's, video's, cd-roms, discussies, posters, installaties.
Je zou verwachten dat juist in dit tijdperk, waarin zo veel kunste
naars communicatie en sociale omgang in hun werk centraal stel
len, mail-art populair zou zijn.
Het tegendeel is waar. Ik vraag me zelfs af of veel van die negenti-
ger-jarenkunstenaars wel van het bestaan van het fenomeen mail-
art weten.
Neem nu Eugenio Dittborn. Zijn werk was niet op de Documenta
van David aanwezig, wel op die van Jan Hoet in 1992. Hij hing
41