Rol in de politiek
Men zou hem wat dat betreft een Komrij avant la date kunnen
noemen. Natuurlijk zouden beiden zich niet gevleid voelen door
deze vergelijking. Komrij niet, omdat hij met deze latere landver
rader in geen enkel opzicht in verband gebracht zou willen worden,
Beversluis niet, omdat hij Komrij een verfoeilijk decadent dichter
zou vinden. Daar Slauerhoff als een dieptepunt van decadentie werd
gezien door Beversluis, mag men aannemen dat Komrij zeker geen
genade had gevonden. De literatuur werd in die jaren grotendeels
gemeten naar criteria van ethisch-christelijke herkomst. Maar dit
even ter illustratie van de belangrijke rol die Beversluis speelde in de
verspreiding van de letteren.
Deze rol is hij blijven spelen en wilde hij ook kennelijk blijven
spelen, ook toen hij zowel het pacifisme en het daarmee verbonden
socialisme, alsook het communisme en na de oorlog het nationaal-
socialisme vaarwel had gezegd. De motieven daartoe zijn niet zo
moeilijk te vinden. Het was ongetwijfeld een gecompliceerde ver
menging van zijn roeping zijn kunst in dienst te stellen van het
proletariaat en zijn van huis uit meegekregen drang om van de
'kansel' te getuigen. Hij rebelleerde fel tegen onrecht en onderdruk
king. Daarbij was een zeker naïef idealisme hem niet vreemd. Naast
zijn oprechte maatschappelijke idealen waren er natuurlijk zijn
zucht naar erkenning als dichter, zijn eerzucht en ij delheid die
een rol speelden. Tegenwoordig heet dat ambitie. Rancuneuze ge
voelens ten opzichte van de officiële literaire kritiek die hem dik
wijls negeerde, waren hem niet vreemd. Hij geloofde in de verheven
roeping van de Kunst in de maatschappij, Kunst die zou dienen om
de wereld te verbeteren. Dat hij daar een rol in had te spelen was
zijn diepgewortelde overtuiging. Daarbij kwam dat hij als schrijver
economisch afhankelijk was van zijn literaire productie.
Hij was een van de weinige schrijvers die in die jaren van zijn
schrijverschap leefde. Herhaaldelijk klaagt hij over slechte of niet
betaalde honoraria. Is hij een chicaneur? Neemt hij te gemakkelijk
de kleur aan van zijn opdrachtgevers om wille van den brode? Een
grote mate van politieke naïveteit kan men hem zeker niet ontzeg
gen. Telkens weer raakt hij ongewild verstrikt in de netten van het
politieke partijbelang. Hij wil alleen maar dichter zijn en dienen.
16
