Het tweede gedeelte
einde eindigt het eerste gedeelte. De strijd blijft onbeslist, de soldaat
wil een ander leven beginnen, maar de duivel heeft nog een ijzer in
het vuur. De viool is waardeloos geworden.
Schematisch samengevat zien we dus de volgende structuur in het
eerste gedeelte.
1. voorlezer: stemmingsinleiding, expositie, motorisch moment
speelscène: soldaat - duivel (oud mannetje), crisis, voorlopige
nederlaag van de soldaat
2. voorlezer: overgang en inleiding tot de volgende
speelscène: soldaat - duivel (veekoopman), crisis, voorlopige
nederlaag van de soldaat
3. voorlezer: overgang en inleiding tot de derde
speelscène: soldaat - duivel (odeurkoopvrouw), crisis, strijd
blijft onbeslist
Aan het eind van het eerste gedeelte is de spanning op zijn hoogte
punt. De auteur heeft duidelijk toegewerkt naar deze climax. Het
publiek kan vol spanning uitzien naar het vervolg.
Hoewel de personages dezelfde zijn, zijn de inhoud, de sfeer en de
structuur van dit deel sterk verschillend van het eerste. Ook de mu
ziek werkt daaraan mee, er is veel lichte kamermuziek, 'petit concert'
en koraalmuziek.
Het tweede gedeelte ademt helemaal de sfeer van het sprookje. De
soldaat begint als een herboren mens - hij heeft alle bezit en zijn
verleden (huis en land) afgezworen - een nieuw leven in een vreemd
land. Een soort sprookjesland met een koning en een prinses die on
geneeslijk ziek is en natuurlijk door de nieuwe mens wordt genezen
en wel door de muziek van de viool die weer in het bezit komt van
de soldaat. Hij trouwt met de prinses en ze leven nog lang en geluk
kig, zoals echte sprookjes moeten eindigen. Maar het is of de dichter
wil zeggen: dit verhaal is geen echt sprookje maar een levensverhaal
van de mens en over de mens in het algemeen. Dat eindigt nooit ge
lukkig, dat eindigt onbeslist. Tot het einde wisselt het geluk, omdat
het hart van de mens nooit vervuld is en altijd onbevredigd. Boven
dien kan hij altijd weer een prooi worden van het kwaad. De duivel
roert dan ook terdege zijn staart in het tweede gedeelte. Dramatisch
24
