De blauwe bruid (De Arbeiderspers, 1983), eveneens opgebouwd uit
afzonderlijke maar samenhangende verhalen, vormt samen met Ber-
lijns blauw één roman, waarin Verrips de blues beschreef die volgde
toen de bruggen achter hem verbrand waren. Het leven van Jos is
nog verder ontwricht. Zowel de breuk met de CPN als die met zijn
vrouw, die het vertrouwde nest van de kameraden niet kan missen,
wordt definitief. Victor worstelt verder en heeft een buitenechtelijke
relatie met Nita, die ook met Jos omgang krijgt. Een van de kritieken
op Berlijns blauw was de oppervlakkige houding van Jos en Victor ten
opzichte van vrouwen. Blijkbaar heeft Verrips zich deze opmerking
aangetrokken want hij besteedde in De blauwe bruid meer aandacht
aan dat aspect. Nita wordt zelfs hoofdpersoon van één verhaal, dat
beschrijft hoe zij een poging doet tot zelfmoord en waarmee Verrips
het isolement van de mens tot buiten zijn hoofdpersonen uitstrekt.
In het laatste verhaal sterft de communist. Nita gaat haar eigen weg,
op zoek naar een man en een kind; Victor gaat verder met zijn schrij
versleven.
De blauwe bruid bevat meer historische citaten dan Berlijns blauw. Als
gevolg daarvan prees Ten Braven in Vrij Nederland Verrips enerzijds
de hemel in - Verrips kan schrijven, goede dialogen, uitgesproken
handige plots - maar bekritiseerde hem ook wegens het werkelijk
heidsgehalte: literatuur zou pas beginnen waar de feiten zwijgen en
het met name noemen van een politieke partij zou het blikveld te
veel beperken. Vooral als dat een onbelangrijke splinterpartij als de
CPN is. Ten Braven meent dat omdat in Witte gezichten geen enkele
krant, 'laat staan De Waarheid', met name wordt genoemd, de pro
blemen uit die roman voor iedereen invoelbaar gaan leven. Ik vind
dat een discutabel standpunt, dat de lezer onderschat. Iedereen die
wat van Verrips heeft gelezen, wéét dat de krant uit Witte gezichten
op De Waarheid is gebaseerd. Het is van geen enkel belang of deze
naam al dan niet wordt genoemd. Het gaat Verrips immers om de in
termenselijke processen die in zo'n situatie een rol spelen en met het
beschrijven daarvan houdt hij de lezer een spiegel voor waarin die
zijn eigen situatie en zijn eigen reacties kan beschouwen. Datzelfde
geldt voor De blauwe bruid, waarin de delen uit de sociaal-politieke
werkelijkheid de spiegel alleen maar meer autoriteit geven. De lezer
weet heus wel dat menselijke reacties zich niet beperken tot de CPN.
Achteraf gezien lijkt het of Verrips' carrière zich op dat moment op
een tweesprong bevond. Er was nog altijd de aandacht die hij met
zijn werk had afgedwongen (de Belgische radio en televisie besteed-
16
