of the 19th-century scientific romance' zou zijn. Opvallend is de afwezigheid van De ontdekking van de hemel uit 1992, het wereldwijde succes dat volgens de definities in de encyclopedie zelf ook tot de fantasy zou moeten worden gerekend, net als De Duivelsverzen van Rushdie, een boek dat wel wordt besproken. In Nederland en Vlaanderen succesvolle fantasyschrijvers als Wim Gijsen, Peter Schaap, W.J. Maryson en Guido Eekhaut worden in deze encyclopedie niet genoemd - zij zijn niet in het Engels vertaald. Fandata (2000), het meest uitgebreide 'lexicon van de fantasti sche lectuur in het Nederlands', geeft naast De ontdekking van de hemel en De toekomst van gisteren titels als De diamant (1954), Quauhquauhtincham in den vreemde en Wat gebeurde er met sergeant Massuro? (in De versierde mens, 1957), De gezochte spiegel (1983), De pupil (1987) en Het beeld en de klok (1989). Op grond van dit alles moet je wel concluderen dat Harry Mulisch de bekendste Nederlandstalige auteur van fantasy en sciencefiction is. De vakliteratuur laat er geen twijfel over bestaan. Mulisch in relatie met sciencefiction en fantasy Dat Mulisch sterk door het fantastische wordt gedreven mag als bekend worden beschouwd, maar de aanduiding fantastisch is natuurlijk veel breder dan alleen maar fantasy en scienceficti on. Bij de afbakening van fantasy onderscheiden Clute en Grant twee verschijningsvormen. Kort weergegeven is het a) een verhaal dat zich afspeelt in een onmogelijke wereld, maar dat binnen de context van die wereld wél mogelijk is of b) een verhaal in de ons bekende wereld maar met gebeurtenissen die daarin onmogelijk zijn. Het raakpunt tussen deze twee vormen, namelijk het zodanig verstoren van onze vertrouwde realiteit dat iets zichtbaar of voelbaar wordt van een diepere of in ieder geval andere werkelijkheid, kan als de kern van fantasy worden beschouwd. Sciencefiction onderscheidt zich van fantasy doordat het die onmogelijke wereld of die onmogelijke gebeurtenissen met (pseudo)wetenschappelijke extrapolaties probeert te verklaren. Sciencefiction wordt wel beschouwd als een subgenre van fantasy, een door de opkomst van de natuurwetenschappen ge-

Tijdschriftenbank Zeeland

Ballustrada | 2005 | | pagina 60